Tìm kiếm bài viết

Ví dụ về dạy học STEM ở tiểu học siêu hiệu quả và đơn giản

Dạy học STEM đang ngày càng trở thành xu hướng giáo dục hiện đại, đặc biệt tại bậc tiểu học nơi trẻ bắt đầu hình thành tư duy logic và khám phá thế giới. Ví dụ về dạy học STEM ở tiểu học là nội dung được nhiều giáo viên và phụ huynh quan tâm khi muốn áp dụng phương pháp giáo dục hiện đại, tích hợp kiến thức khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học. Bài viết dưới đây KiddiHub sẽ giới thiệu những ví dụ thực tế, dễ triển khai và phù hợp với học sinh tiểu học.

Làm thế nào để dạy học stem tiểu học hiệu quả nhất?

Để triển khai cách dạy học STEM Tiểu học hiệu quả, giáo viên không chỉ cần có kiến thức chuyên môn mà còn phải biết cách tổ chức lớp học linh hoạt, sáng tạo và truyền cảm hứng học tập cho học sinh. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng giúp việc giảng dạy STEM ở bậc tiểu học trở nên sinh động, thực tiễn và cuốn hút hơn:

Tạo môi trường học tập khơi gợi trí tò mò và khám phá

Việc đầu tiên để dạy học STEM hiệu quả là xây dựng không gian lớp học cởi mở, nơi học sinh được tự do đặt câu hỏi, đưa ra giả thuyết và tìm cách giải quyết vấn đề thông qua khám phá và trải nghiệm thực tiễn. Giáo viên nên khuyến khích tinh thần học hỏi và không ngại sai lầm

Lựa chọn chủ đề dạy học gần gũi với thực tiễn cuộc sống hàng ngày

Thay vì chọn các chủ đề quá phức tạp hoặc hàn lâm, giáo viên nên ưu tiên những nội dung học tập gần gũi, thân thuộc như: chăm sóc cây trồng, bảo vệ môi trường, tái chế rác thải, sử dụng năng lượng mặt trời,… Ví dụ: học sinh có thể cùng nhau thiết kế một hệ thống tưới cây tự động sử dụng cảm biến nước hoặc đèn LED sinh học để hỗ trợ cây phát triển vào ban đêm.

Tập trung vào thực hành để học sinh tự tay trải nghiệm kiến thức

Một trong những điểm mạnh lớn nhất của phương pháp STEM là tính ứng dụng thực tế. Thay vì học lý thuyết đơn thuần, các em được tự mình xây dựng, lắp ráp, đo đạc và thử nghiệm. Điều này giúp học sinh ghi nhớ kiến thức sâu hơn, đồng thời rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề, làm việc nhóm và tư duy kỹ thuật.

Tích cực sử dụng câu hỏi mở để kích thích tư duy đa chiều

Trong giáo dục STEM, không có câu trả lời “đúng duy nhất”. Vì vậy, giáo viên cần thường xuyên đặt ra các câu hỏi mở như “Em có ý tưởng nào khác để cải thiện sản phẩm?”, “Nếu dùng vật liệu khác thì kết quả có thay đổi không?”,… Nhờ đó, học sinh được phát huy tối đa khả năng sáng tạo và phản biện, thay vì chỉ tiếp nhận kiến thức một chiều.

Chuẩn bị giáo án STEM chi tiết, có phương pháp dẫn dắt rõ ràng

Trước khi triển khai bài dạy, giáo viên cần lên kế hoạch kỹ lưỡng về thời gian, thiết bị, nguyên vật liệu và cách tổ chức hoạt động cho từng phần. Một giáo án tốt sẽ giúp giáo viên kiểm soát tiến trình bài học, đồng thời tạo nền tảng để học sinh đạt được kết quả học tập như mong đợi.

Các kỹ năng stem quan trọng nhất là gì?

Khi nhắc đến câu hỏi “các kỹ năng STEM quan trọng nhất là gì?”, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến những năng lực cần thiết trong các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học. Tuy nhiên, các kỹ năng STEM không chỉ dành riêng cho người trưởng thành hay sinh viên đại học, mà còn là hành trang thiết yếu mà học sinh cần được rèn luyện từ bậc Tiểu học để sẵn sàng cho tương lai.

Hiện nay, nhiều nhà tuyển dụng trong các lĩnh vực công nghệ, kỹ thuật, khoa học ứng dụng đều ưu tiên tuyển chọn những ứng viên không chỉ có bằng cấp chuyên môn mà còn sở hữu thành thạo các kỹ năng STEM. Đây là những kỹ năng giúp con người làm việc hiệu quả, giải quyết vấn đề thực tế và thích nghi với những thay đổi nhanh chóng của xã hội hiện đại.

Dưới đây là các kỹ năng STEM cốt lõi mà học sinh cần được trang bị và phát triển ngay từ sớm:

Kỹ năng giải quyết vấn đề: Học sinh cần biết cách phân tích tình huống, xác định nguyên nhân và đưa ra các giải pháp sáng tạo để xử lý vấn đề một cách logic và hiệu quả.
Kỹ năng truyền thông: Giao tiếp rõ ràng, trình bày ý tưởng mạch lạc, hợp tác với bạn học trong quá trình thực hiện dự án là điều không thể thiếu trong môi trường học tập STEM.
Tư duy sáng tạo: STEM thúc đẩy học sinh suy nghĩ theo nhiều hướng khác nhau, tìm ra các giải pháp mới, thiết kế sản phẩm độc đáo và phát minh công cụ cải tiến.
Khả năng hợp tác: Làm việc nhóm là một phần quan trọng trong các dự án STEM. Học sinh cần học cách lắng nghe, phân chia nhiệm vụ và hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình học tập.
Tư duy phản biện: Học sinh cần biết đánh giá thông tin, phản biện lập luận, đặt câu hỏi đúng và xác định giả định sai để tìm ra hướng đi đúng đắn.

10 ví dụ về dạy học stem ở tiểu học hiệu quả, thiết thực và dễ triển khai cho giáo viên

Dạy học STEM tại bậc Tiểu học là một phương pháp giáo dục hiện đại, tích hợp kiến thức liên môn giữa khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học, giúp học sinh phát triển tư duy logic, sáng tạo và kỹ năng giải quyết vấn đề một cách tự nhiên.

Dưới đây là 10 ví dụ điển hình về dạy học STEM Tiểu học mà giáo viên có thể áp dụng ngay vào giảng dạy để tạo hứng thú cho học sinh và gắn kết lý thuyết với thực tiễn cuộc sống:

Chủ đề Robotics – Khơi dậy đam mê công nghệ từ những trải nghiệm đầu tiên

Một trong những ví dụ minh họa rõ ràng và sinh động nhất cho việc dạy học STEM ở bậc Tiểu học chính là việc lồng ghép chủ đề Robotics vào chương trình giảng dạy. Thông qua các hoạt động tương tác như lắp ráp mô hình robot và lập trình cho chúng thực hiện những nhiệm vụ cụ thể, học sinh không chỉ được khám phá thế giới công nghệ hiện đại mà còn trực tiếp vận dụng kiến thức về khoa học, kỹ thuật, toán học và cả tư duy logic để giải quyết vấn đề thực tiễn.

Đặc biệt, những sân chơi công nghệ như cuộc thi Robocon dành cho học sinh Tiểu học, tiêu biểu là các cuộc thi do Oh Stem Education tổ chức tại nhiều tỉnh thành như Bến Tre, đã và đang trở thành cơ hội quý báu để học sinh thể hiện tài năng. Trong các cuộc thi này, các em được giao nhiệm vụ thiết kế, chế tạo và lập trình robot để hoàn thành những thử thách cụ thể như gắp thả đồ vật vào đúng vị trí, giải mã mê cung phức tạp, nhận diện màu sắc hoặc bắn bóng vào mục tiêu. Những tình huống thực tế này chính là bài kiểm tra kỹ năng toàn diện, giúp học sinh ứng dụng hiệu quả kiến thức liên môn đã học trong môi trường lớp học.

Không chỉ dừng lại ở việc truyền đạt kiến thức, dạy học STEM thông qua Robotics còn đóng vai trò quan trọng trong việc khơi gợi niềm đam mê khoa học công nghệ ở lứa tuổi học sinh Tiểu học. Đây chính là tiền đề vững chắc để các em định hướng nghề nghiệp tương lai trong các lĩnh vực kỹ thuật – công nghệ hiện đại, góp phần xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước trong thời đại chuyển đổi số và cách mạng công nghiệp 4.0.

Âm thanh và sóng âm – Gắn lý thuyết vật lý với những hiện tượng gần gũi

Trong chương trình dạy học STEM ở bậc Tiểu học, việc lồng ghép chủ đề âm thanh và sóng âm vào các bài học không chỉ giúp học sinh tiếp cận kiến thức vật lý một cách trực quan, sinh động mà còn tạo ra cơ hội để các em liên hệ lý thuyết với những hiện tượng gần gũi trong cuộc sống thường ngày. Đây là một cách tiếp cận thông minh và hiệu quả, đặc biệt phù hợp với lứa tuổi học sinh tiểu học vốn rất yêu thích trải nghiệm thực hành.

Giáo viên có thể bắt đầu bài học bằng việc đặt ra những câu hỏi gợi mở như: "Âm thanh có thể nhìn thấy được không?" hay "Tại sao chúng ta có thể nghe được tiếng nói, tiếng nhạc?" Sau đó, giáo viên triển khai các thí nghiệm khoa học đơn giản để minh hoạ cho khái niệm “âm thanh là một dạng năng lượng lan truyền trong môi trường vật chất dưới dạng sóng dao động”.

Một ví dụ dễ thực hiện nhưng gây ấn tượng mạnh là sử dụng một chiếc loa phát âm thanh ở âm lượng lớn đặt gần một chậu nước nhỏ. Khi âm thanh phát ra với tần suất đủ mạnh, học sinh sẽ quan sát thấy mặt nước gợn sóng và dao động nhẹ nhàng, từ đó nhận thức được rằng âm thanh thật sự có khả năng tác động vật lý lên môi trường xung quanh – chứng minh rằng âm thanh không chỉ đơn thuần là thứ chúng ta nghe thấy, mà còn là một dạng năng lượng truyền động.

Ngoài ra, giáo viên có thể khuyến khích học sinh thử các hoạt động như tạo điện thoại dây bằng cốc nhựa và sợi dây, dùng trống nhỏ hoặc màng nhựa bọc căng để truyền sóng, hoặc quan sát sóng âm qua phần mềm mô phỏng trên máy tính. Những hoạt động này không chỉ khơi dậy sự tò mò mà còn giúp học sinh rèn luyện kỹ năng quan sát, phân tích và phản biện.

An ninh mạng – Giáo dục kỹ năng số từ sớm cho học sinh Tiểu học

Trong thời đại số hóa phát triển vượt bậc như hiện nay, trẻ em ngày càng tiếp xúc với các thiết bị công nghệ và môi trường mạng từ rất sớm. Vì vậy, việc tích hợp chủ đề an ninh mạng vào các tiết học STEM không chỉ giúp học sinh làm quen với công nghệ mà còn rèn luyện kỹ năng sử dụng Internet một cách an toàn, hiệu quả và có trách nhiệm – điều vô cùng cần thiết cho sự phát triển toàn diện trong thế giới hiện đại.

Chủ đề Thực vật – Dạy STEM kết hợp giáo dục môi trường

Giáo viên có thể xây dựng bài học STEM Tiểu học với nội dung xoay quanh các tình huống gần gũi trong cuộc sống thường ngày, từ đó giúp các em học sinh hiểu rõ tầm quan trọng của việc bảo vệ thông tin cá nhân, nhận diện các hành vi gian lận mạng, cũng như phân biệt tin giả với thông tin chính thống. Một số nội dung tiêu biểu có thể lồng ghép bao gồm:

Cách giữ gìn thông tin cá nhân như mật khẩu, địa chỉ, số điện thoại khi sử dụng máy tính, điện thoại hoặc truy cập mạng xã hội.
Cách nhận biết các trang web không an toàn và những dấu hiệu cảnh báo khi có hành vi lừa đảo qua mạng.
Tác hại của việc chia sẻ hình ảnh, nội dung sai sự thật hoặc thông tin nhạy cảm lên mạng xã hội.
Hướng dẫn học sinh cách phản ứng khi bị bắt nạt trực tuyến hoặc tiếp cận với những nội dung xấu độc trên Internet.
Khuyến khích thái độ sử dụng mạng xã hội văn minh, tôn trọng người khác, không tham gia vào các nhóm tiêu cực hoặc lan truyền nội dung mang tính xúc phạm.

Chủ đề Thực vật – Dạy STEM kết hợp giáo dục môi trường

Thực vật luôn là một trong những chủ đề quen thuộc và gần gũi với học sinh Tiểu học. Khi được lồng ghép vào dạy học STEM, chủ đề này trở thành cầu nối tuyệt vời để tích hợp các kiến thức liên môn như Khoa học, Công nghệ và Sinh học, đồng thời giúp học sinh phát triển tư duy logic, khả năng quan sát và tình yêu thiên nhiên ngay từ sớm. Giáo viên có thể triển khai các dự án STEM nhỏ liên quan đến cây trồng, chẳng hạn như:

Tìm hiểu vòng đời của một cây từ hạt giống đến khi trưởng thành thông qua các hoạt động gieo trồng và theo dõi hàng ngày.
Làm thí nghiệm "hoa đổi màu" bằng cách cho cành hoa hút nước có pha phẩm màu để chứng minh hiện tượng mao dẫn và hệ thống vận chuyển nước trong thực vật.
Chế tạo thiết bị tưới cây tự động từ chai nhựa hoặc mô hình nhà kính thu nhỏ, kết hợp kiến thức về công nghệ và kỹ thuật.
Thiết kế bảng theo dõi quá trình sinh trưởng của cây theo thời gian và rút ra kết luận về điều kiện sống lý tưởng cho cây phát triển.

Làm bánh – Dạy toán học và hóa học qua hoạt động hàng ngày

Làm bánh không chỉ là một hoạt động mang tính giải trí, mà còn là một phương pháp giáo dục STEM đầy sáng tạo và hiệu quả dành cho học sinh tiểu học. Thông qua quá trình chuẩn bị nguyên liệu, pha trộn, đo lường và nướng bánh, các em nhỏ sẽ có cơ hội tiếp cận với nhiều kiến thức liên quan đến toán học, khoa học, và công nghệ theo cách vô cùng tự nhiên và gần gũi với cuộc sống.

Cụ thể, khi làm bánh, học sinh cần sử dụng các cốc đong, muỗng định lượng, cân tiểu ly để đo chính xác các nguyên liệu như bột, đường, sữa, bơ... Việc này đòi hỏi các em phải hiểu và vận dụng các khái niệm toán học cơ bản như phân số, đơn vị đo lường, phép cộng, trừ, chia tỷ lệ, chuyển đổi đơn vị, từ đó tăng khả năng tư duy logic và tính chính xác trong học tập.

Bên cạnh đó, hoạt động làm bánh cũng là cơ hội tuyệt vời để học sinh quan sát những phản ứng hóa học xảy ra trong đời sống thực tế. Ví dụ, khi trộn bột với trứng và sữa, hay khi cho bột nở vào hỗn hợp và đem nướng, các em sẽ được chứng kiến sự thay đổi trạng thái vật chất dưới tác động của nhiệt độ. Từ đó, các em hiểu hơn về quá trình biến đổi vật chất, vai trò của nhiệt trong nấu ăn, cũng như nguyên lý làm việc của lò nướng.

Dọn dẹp phòng học, nhà cửa – STEM từ những hoạt động quen thuộc

Dọn dẹp lớp học có thể trở thành hoạt động STEM hấp dẫn nếu giáo viên biết cách khai thác. Ví dụ:

Giới thiệu các loại hóa chất tẩy rửa và cơ chế hoạt động.
Hướng dẫn học sinh làm nước lau sàn từ giấm và baking soda.
Thảo luận về vi khuẩn, vệ sinh và sức khỏe cộng đồng.

Mua sắm – Tích hợp toán học và tài chính vào đời sống

Hoạt động mua sắm là một phần thiết yếu trong cuộc sống hàng ngày và có thể được khai thác như một nội dung giáo dục STEM hấp dẫn dành cho học sinh Tiểu học. Thông qua việc mô phỏng các tình huống mua bán, hoặc đóng vai người tiêu dùng trong các phiên chợ học đường, học sinh không chỉ được làm quen với các khái niệm kinh tế cơ bản mà còn rèn luyện kỹ năng toán học và tài chính thực tiễn. Trong quá trình giảng dạy, giáo viên có thể tích hợp các bài học như:

Tính tổng giá trị các mặt hàng sau khi lựa chọn, giúp học sinh thực hành cộng số thập phân, phân số hoặc tiền tệ.
Ước lượng và tính phần trăm giảm giá, đặc biệt trong các chương trình khuyến mãi, đây là cách tiếp cận thiết thực để học sinh hiểu rõ hơn về phép nhân, chia và ứng dụng của phần trăm trong đời sống.
Lập bảng kế hoạch chi tiêu thông minh, yêu cầu học sinh lên danh sách mua sắm, cân đối giữa “nhu cầu” và “mong muốn”, từ đó rèn luyện khả năng đưa ra quyết định hợp lý trong phạm vi ngân sách có hạn.

STEM khi đi du lịch – Học về vận tốc, khoảng cách và công nghệ

Khi đi du lịch hoặc tham quan, cha mẹ và giáo viên có thể lồng ghép nhiều khái niệm STEM như:

Tính vận tốc bằng cách chia quãng đường cho thời gian di chuyển.
So sánh phương tiện: xe máy, ô tô, tàu hỏa, máy bay.
Tìm hiểu các loại phương tiện sử dụng công nghệ xanh như ô tô điện.

Giải quyết vấn đề hàng ngày – Rèn luyện tư duy phản biện và sáng tạo

Một trong những năng lực cốt lõi mà chương trình giáo dục STEM Tiểu học hướng tới chính là khả năng giải quyết vấn đề thực tế – kỹ năng không thể thiếu trong thế kỷ 21. Giáo viên có thể khuyến khích học sinh vận dụng kiến thức đã học để suy nghĩ sáng tạo, phân tích tình huống và đưa ra các giải pháp thiết thực cho những tình huống xảy ra trong đời sống hàng ngày. Giáo viên có thể tổ chức các hoạt động nhóm với các tình huống giả định như:

Làm gì khi lớp học bất ngờ mất điện? Học sinh sẽ thảo luận các giải pháp khẩn cấp như dùng đèn pin, mở cửa sổ để tận dụng ánh sáng tự nhiên, hoặc tìm cách tiết kiệm năng lượng trong sinh hoạt.
Thiết kế hệ thống lọc nước thủ công tại nhà: học sinh sẽ học được cách sử dụng các vật liệu tự nhiên (như cát, than hoạt tính, sỏi) để chế tạo bộ lọc nước đơn giản, đồng thời hiểu hơn về chu trình nước sạch và vai trò của khoa học môi trường.
Lập kế hoạch cho một chuyến dã ngoại của lớp: trẻ học cách tổ chức, phân công nhiệm vụ, tính toán thời gian và ngân sách, đảm bảo tính logic, sáng tạo và thực tiễn trong từng phương án.

Chủ đề tái chế rác thải thành sản phẩm hữu ích

Tái chế rác thải thành những sản phẩm hữu ích là một trong những chủ đề giáo dục STEM hấp dẫn, có khả năng kết nối kiến thức với thực tiễn đời sống hàng ngày của học sinh Tiểu học. Thông qua các hoạt động tái chế, học sinh không chỉ được tiếp cận kiến thức liên môn như khoa học môi trường, vật lý, kỹ thuật và mỹ thuật, mà còn hình thành tư duy sáng tạo, tinh thần tiết kiệm, và ý thức bảo vệ môi trường từ sớm.

Giáo viên có thể khuyến khích học sinh mang những vật liệu bỏ đi như chai nhựa, lon nước ngọt, ống hút, vỏ hộp sữa… đến lớp để cùng nhau:

Thiết kế đồ chơi từ rác thải nhựa: Tạo xe hơi mini từ chai nhựa, làm robot trang trí từ nắp chai và ống hút…
Chế tạo chậu cây tái chế: Biến lon thiếc hoặc chai nước cũ thành chậu trồng cây mini trang trí bàn học.
Tự làm hộp đựng bút, khay đựng đồ dùng học tập từ bìa carton, ống giấy vệ sinh hay hộp bánh kẹo đã qua sử dụng.

Thông qua những ví dụ về dạy học STEM ở tiểu học mà bài viết đã chia sẻ, có thể thấy rằng việc áp dụng mô hình giáo dục STEM không hề khó khăn hay phức tạp như nhiều người nghĩ. Chỉ cần sự sáng tạo, tâm huyết của giáo viên và một chút chuẩn bị kỹ lưỡng, học sinh tiểu học hoàn toàn có thể trải nghiệm những giờ học lý thú, bổ ích và gần gũi với cuộc sống.

Đăng bởi:

Nhóm công khai

102K thành viên

20+ bài viết mỗi ngày

Từ trong bụng đến giảng đường