Tìm kiếm bài viết

Hướng dẫn cách làm sản phẩm STEM đơn giản, đẹp dành cho trẻ

Trong những năm gần đây, giáo dục STEM ngày càng được chú trọng bởi khả năng khơi gợi tư duy sáng tạo, kỹ năng giải quyết vấn đề và tinh thần khám phá ở trẻ. Tuy nhiên, không phải phụ huynh hay giáo viên nào cũng có điều kiện tiếp cận với các thiết bị công nghệ hiện đại hay vật liệu chuyên dụng. Bài viết sau sẽ giới thiệu một số cách làm sản phẩm STEM đơn giản, dễ thực hiện từ những vật liệu quen thuộc, giúp trẻ học tập hiệu quả qua trải nghiệm thực tế.

Những nguyên tắc cơ bản khi làm sản phẩm STEM hiệu quả

Khi triển khai các hoạt động sáng tạo theo phương pháp STEM, đặc biệt là với những cách làm sản phẩm STEM đơn giản tại nhà hoặc trong lớp học, việc tuân thủ một số nguyên tắc cơ bản là điều vô cùng cần thiết để đảm bảo hiệu quả giáo dục, sự an toàn và khả năng kích thích tư duy sáng tạo ở trẻ. Trước hết, sản phẩm STEM nên được thiết kế ở mức độ đơn giản, phù hợp với độ tuổi, khả năng tư duy và nhận thức của trẻ, tránh gây quá tải hoặc tạo cảm giác thất bại. Thứ hai, yếu tố an toàn phải được đặt lên hàng đầu. Tất cả nguyên vật liệu và dụng cụ sử dụng trong quá trình thực hành cần không độc hại, không sắc nhọn và phải có sự giám sát của người lớn kèm theo trang bị bảo hộ khi cần thiết. Ngoài ra, sản phẩm STEM nên mang tính thực tế, lấy cảm hứng từ những đồ vật quen thuộc trong đời sống như xe cộ, nhà cửa, cầu đường… để trẻ dễ dàng quan sát và liên hệ. Cuối cùng, không thể thiếu tinh thần sáng tạo – yếu tố cốt lõi giúp trẻ mạnh dạn thử nghiệm các ý tưởng mới lạ. Trong quá trình thực hiện cách làm sản phẩm STEM đơn giản, hãy để trẻ được tự do đưa ra sáng kiến, khám phá và thể hiện cá tính qua mỗi sản phẩm. Chính điều này sẽ tạo nên trải nghiệm học tập phong phú, hấp dẫn và giàu tính ứng dụng.

Lợi ích của việc làm sản phẩm STEM là gì?

Việc tự tay thực hiện các sản phẩm STEM không chỉ mang lại trải nghiệm học tập sinh động mà còn đem lại nhiều lợi ích thiết thực cho học sinh ở nhiều khía cạnh khác nhau. Việc này giúp các em phát triển tư duy logic và sáng tạo – những nền tảng quan trọng trong thế kỷ 21. Khi thiết kế và lắp ráp các mô hình khoa học hoặc công nghệ, học sinh buộc phải suy nghĩ có hệ thống, phân tích nguyên nhân – kết quả, đồng thời tưởng tượng và sáng tạo ra các giải pháp mới mẻ. Đây chính là bước đầu hình thành khả năng tư duy phản biện và đổi mới sáng tạo, rất cần thiết trong mọi lĩnh vực học tập và công việc tương lai.

Song song đó, việc làm sản phẩm STEM còn rèn luyện kỹ năng thực hành và giải quyết vấn đề. Khi tham gia vào quá trình chế tạo, các em sẽ gặp phải những thử thách thực tế như vật liệu không đúng kích cỡ, các chi tiết không ăn khớp hay mạch điện không hoạt động như mong muốn. Thay vì bỏ cuộc, các em phải học cách thử nghiệm, điều chỉnh và tìm giải pháp phù hợp để khắc phục lỗi. Qua đó, kỹ năng xử lý tình huống và kiên trì được củng cố vững chắc.

Ngoài ra, quá trình làm sản phẩm STEM giúp học sinh mở rộng hiểu biết về khoa học và công nghệ một cách trực quan, sinh động. Thay vì chỉ nghe giảng lý thuyết, các em được trải nghiệm thực tế, quan sát các hiện tượng vật lý, hóa học, cơ học hay điện tử ngay trên sản phẩm mình tạo ra. Điều này làm tăng khả năng tiếp thu kiến thức và ghi nhớ lâu dài hơn.

Một lợi ích không thể bỏ qua chính là việc làm sản phẩm STEM khuyến khích tinh thần học tập chủ động. Khi tự mình khám phá, thử nghiệm và sáng tạo, học sinh sẽ cảm thấy hứng thú và có trách nhiệm hơn với việc học. Từ đó, các em hình thành thói quen tự học, tự nghiên cứu, điều này là tiền đề quan trọng cho việc học tập suốt đời.

Cuối cùng, việc làm sản phẩm STEM tạo ra niềm vui và sự hào hứng trong học tập. Khi sản phẩm hoàn thiện và có thể vận hành được, các em cảm thấy tự hào và thỏa mãn. Cảm giác thành công này giúp tăng động lực học tập, đồng thời tạo ra môi trường học tập tích cực, sáng tạo và gắn kết.

Gợi ý những cách làm sản phẩm STEM

STEM không chỉ là phương pháp học tập hiện đại mà còn là cơ hội để trẻ phát triển toàn diện qua việc tự tay tạo ra các sản phẩm sáng tạo. Tuy nhiên, để bắt đầu với STEM không nhất thiết phải phức tạp hay tốn kém. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ gợi ý những cách làm sản phẩm STEM đơn giản, dễ thực hiện, phù hợp với trẻ nhỏ và có thể áp dụng ngay tại nhà hoặc trong lớp học.

Biến chai nhựa tái chế thành chiếc đèn độc đáo – vừa sáng tạo, vừa bảo vệ môi trường

Trong đời sống hằng ngày, ngoài chiếc đèn chính để chiếu sáng, chúng ta còn thường sử dụng thêm nhiều loại đèn phụ như đèn học, đèn ngủ, đèn đọc sách hay đèn trang trí. Thay vì mua những sản phẩm có sẵn, ba mẹ hoàn toàn có thể cùng bé tự tay làm nên một chiếc đèn độc đáo từ vỏ chai nhựa tái chế – vừa sáng tạo, vừa góp phần bảo vệ môi trường.

Hoạt động này không chỉ khuyến khích trẻ phát triển tư duy thẩm mỹ và óc sáng tạo mà còn rèn luyện sự kiên nhẫn, khéo léo trong từng thao tác. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết để bạn và bé có thể tự tay thực hiện sản phẩm STEM đơn giản này tại nhà:

Bước 1: Dùng kéo cắt bỏ phần miệng chai nhựa, ngay phía trên cổ chai. Dán băng dính quanh cổ chai để bảo vệ tay, sau đó dùng một vật cứng cạo nhẹ bề mặt chai nhằm tạo độ nhám, giúp keo bám dính tốt hơn.
Bước 2: Buộc dây thun cố định phần miệng chai để tránh bị bung ra trong quá trình quấn. Dùng dây giấy hoặc sợi dây thủ công quấn đều quanh cổ chai, vừa quấn vừa phết thêm keo sữa để tăng độ kết dính. Lặp lại thao tác này ở mép dưới rồi cắt bỏ phần dây thừa.
Bước 3: Sau khi keo đã khô, nhẹ nhàng xoay và tách phần dây đã quấn ra khỏi vỏ chai nhựa.
Bước 4: Lắp chuôi đèn và gắn bóng đèn vào bên trong phần dây đã tạo hình. Khi bật sáng, bạn sẽ có ngay một chiếc đèn trang trí handmade rực rỡ và mang dấu ấn cá nhân.

Với ý tưởng này, bé không chỉ học cách tận dụng vật liệu tái chế mà còn có thêm một trải nghiệm sáng tạo thú vị – một trong những mục tiêu quan trọng của giáo dục STEM hiện đại.

Biến chai nhựa tái chế thành chiếc đèn độc đáo – vừa sáng tạo, vừa bảo vệ môi trường

Tự tay làm heo tiết kiệm từ chai nhựa – Vừa dạy con tiết kiệm, vừa bảo vệ môi trường

Hình ảnh những chú heo đất nhiều màu sắc đã trở nên quá quen thuộc khi nhắc đến việc tiết kiệm tiền cho trẻ nhỏ. Tuy nhiên, thay vì mua sẵn những chú heo truyền thống, ba mẹ hoàn toàn có thể cùng bé sáng tạo ra một “chú heo” tiết kiệm độc đáo từ chính những chai nhựa đã qua sử dụng. Đây không chỉ là hoạt động thủ công thú vị mà còn là cơ hội để dạy trẻ về ý thức bảo vệ môi trường và giá trị của việc tiết kiệm.

Dưới đây là hướng dẫn chi tiết cách làm heo tiết kiệm bằng chai nhựa đơn giản mà bất cứ ai cũng có thể thực hiện tại nhà:

Bước 1: Chuẩn bị một chai nhựa lớn làm thân heo và bốn chai nhựa nhỏ để làm chân. Cắt các chai nhỏ sao cho đều nhau, sau đó gắn vào phần dưới của chai lớn bằng keo dán. Hãy căn chỉnh khoảng cách giữa các chân để chú heo đứng vững, tránh bị nghiêng ngả.

Bước 2: Dùng dao hoặc kéo khoét một khe nhỏ trên phần thân của chai lớn – đủ để nhét đồng xu hay tờ tiền vào. Tiếp đó, lấy nắp chai làm phần mũi heo, có thể dùng bút vẽ hai lỗ mũi hoặc đục lỗ nhẹ để tạo điểm nhấn sinh động hơn.

Bước 3: Tận dụng phần chai nhựa còn thừa để cắt tạo hình hai chiếc tai heo, sau đó gắn lên thân bằng keo dán. Phần đuôi có thể là một dải nhựa mảnh được cuốn tròn hoặc xoắn nhẹ để tạo nét vui nhộn cho chú heo.

Chỉ với vài thao tác đơn giản cùng một chút khéo léo, ba mẹ và bé đã có ngay một chú heo tiết kiệm ngộ nghĩnh, thân thiện với môi trường. Bên cạnh đó, bạn hoàn toàn có thể sáng tạo thêm nhiều phong cách khác nhau cho chú heo bằng cách tô màu, trang trí bằng giấy màu, sticker hoặc dây ruy băng để sản phẩm thêm sinh động và mang đậm dấu ấn cá nhân. Đây chính là một ý tưởng STEM thú vị, kết hợp giữa tư duy tái chế, mỹ thuật và giáo dục tài chính sớm cho trẻ.

Tự tay làm heo tiết kiệm từ chai nhựa – Vừa dạy con tiết kiệm, vừa bảo vệ môi trường

Biến que kem thành đồ chơi và vật dụng sáng tạo – Hoạt động STEM thú vị cho bé

Những chiếc que kem nhỏ nhắn tưởng chừng như chỉ là rác thải sau mỗi lần thưởng thức món quà vặt mát lạnh, nhưng thực tế lại có tiềm năng vô tận để biến hóa thành những vật dụng thủ công đầy sáng tạo. Từ đồ chơi đơn giản đến các món đồ trang trí ngộ nghĩnh, que kem có thể trở thành công cụ tuyệt vời giúp trẻ vừa học vừa chơi. Đây là một trong những cách tiếp cận STEM đơn giản, dễ làm mà lại phát huy tối đa trí tưởng tượng, sự khéo léo và tư duy logic của trẻ nhỏ.

Làm máy bay bằng que kem

Một chiếc máy bay mini làm từ que kem sẽ khiến bé vô cùng thích thú. Để bắt đầu, ba mẹ chỉ cần chuẩn bị que kem, một ít keo dán và vài vật liệu trang trí như bút màu, giấy màu hoặc sticker.

Bước 1: Cắt hai thanh gỗ nhỏ (hoặc sử dụng thanh que kem đã được làm mịn) với chiều dài khoảng 5cm, rộng 1cm, rồi dán chồng lên nhau để làm thân máy bay.
Bước 2: Tô màu cho hai que kem khác, sau đó dán chúng lên thân máy bay – một ở phía trên, một ở phía dưới, hơi lệch về phía trước để tạo hình cánh máy bay.
Bước 3: Kiểm tra các mối dán đã chắc chắn chưa, sau đó tiếp tục trang trí cho hoàn chỉnh như vẽ cửa sổ, gắn cánh quạt bằng bìa cứng hoặc cúc áo.

Biến que kem thành đồ chơi và vật dụng sáng tạo – Hoạt động STEM thú vị cho bé

Làm que tính cho trẻ em

Việc làm quen với khái niệm số lượng qua que tính là bước đầu giúp trẻ phát triển kỹ năng toán học. Thay vì mua những bộ que tính công nghiệp, ba mẹ có thể tận dụng que kem để làm ra những que tính đầy màu sắc.

Chỉ cần tô màu lên từng que theo các nhóm màu (chẳng hạn nhóm 5 màu đỏ, 5 màu xanh…) là đã tạo nên công cụ học toán hấp dẫn. Ngoài ra, ba mẹ có thể viết số hoặc vẽ hình đơn giản lên que để hỗ trợ việc học đếm, phân loại và nhận diện số.

Tạo đồ chơi ghép hình từ que kem

Đây là một hoạt động thủ công không chỉ rèn luyện trí nhớ mà còn kích thích tư duy hình ảnh và khả năng giải quyết vấn đề của trẻ.

Bước 1: Dùng keo tạm dính các que kem lại thành một mặt phẳng. Có thể dùng 7–10 que tùy vào kích thước mong muốn.
Bước 2: Vẽ hình ảnh yêu thích lên bề mặt que kem đã dán – có thể là con vật, ngôi nhà, trái tim hay bất kỳ hình gì trẻ thích.
Bước 3: Sau khi hình ảnh hoàn thành và keo khô, nhẹ nhàng gỡ các que kem ra, trộn lẫn và thử thách bé ghép lại thành hình ban đầu như một trò chơi puzzle mini.

Ngoài những ý tưởng trên, que kem còn có thể được dùng để làm khung ảnh, nhà mô hình, bút cắm bút, giá để điện thoại, và rất nhiều sản phẩm sáng tạo khác. Đây là một ví dụ điển hình cho việc vận dụng nguyên vật liệu đơn giản trong các hoạt động STEM để khơi dậy tư duy sáng tạo, khả năng quan sát và tính ứng dụng thực tế ở trẻ. Chỉ cần một chút tưởng tượng và tinh thần ham học hỏi, bất kỳ chiếc que kem nào cũng có thể trở thành một kiệt tác nho nhỏ từ bàn tay trẻ thơ.

Biến bìa carton thành những món đồ sáng tạo và hữu ích

Bìa carton vốn được biết đến là vật liệu đóng gói phổ biến trong cuộc sống hằng ngày, nhưng ít ai ngờ rằng nó còn có thể trở thành nguyên liệu tuyệt vời để tạo nên những sản phẩm thủ công sáng tạo. Nhờ đặc tính nhẹ, dễ cắt, dễ uốn nắn và thân thiện với môi trường, bìa carton có thể biến hóa linh hoạt từ đồ chơi, đồ dùng học tập đến vật dụng trang trí, góp phần giúp trẻ rèn luyện tư duy sáng tạo và nâng cao kỹ năng thủ công. Tùy vào độ dày, độ mềm hay cấu trúc lớp sóng bên trong mà mỗi loại bìa carton sẽ phù hợp với từng chi tiết khác nhau – tấm dày dùng làm phần thân vững chắc, tấm mỏng hơn dùng cho các chi tiết uốn cong, mềm mại.

Chế tạo túi xách từ bìa carton

Một chiếc túi xách nhỏ xinh, cá tính được làm từ bìa carton không chỉ là món đồ chơi thú vị cho bé mà còn là sản phẩm mang tính thẩm mỹ cao. Để bắt tay vào làm, ba mẹ chỉ cần chuẩn bị: một chiếc thùng giấy, kéo, bút vẽ, keo dán, bút màu và một số phụ kiện trang trí.

Bước 1: Cắt thùng giấy thành 4 mảnh có kích thước cân đối, theo tỉ lệ như 2:2 hoặc 3:3, tạo thành các mặt chính của chiếc túi.
Bước 2: Dán các mặt lại với nhau bằng keo dán chắc hoặc băng keo hai mặt, đảm bảo khung túi vững vàng.
Bước 3: Trang trí bề mặt túi bằng bút màu, giấy màu, sticker hoặc bất cứ chất liệu nào có sẵn để tăng phần sinh động.
Bước 4: Tạo quai túi bằng cách cắt thêm một hoặc hai dải bìa và dán vào hai bên miệng túi, có thể bọc ngoài bằng ruy băng, vải vụn hoặc sợi len để tạo điểm nhấn.

Làm hộp đựng bút từ bìa carton

Thay vì mua những chiếc hộp đựng bút sản xuất hàng loạt, ba mẹ có thể cùng bé tự tay tạo ra một món đồ để bàn học vừa tiện dụng, vừa mang đậm dấu ấn cá nhân.

Bước 1: Cắt một tấm bìa carton có chiều dài tối thiểu 20 cm, tùy thuộc vào kích thước mong muốn của hộp đựng bút.
Bước 2: Cuộn tấm bìa thành hình trụ hoặc hình chóp, tạo thành thân hộp.
Bước 3: Dùng keo dán cố định phần tiếp giáp giữa hai đầu để giữ hình dạng ổn định.
Bước 4: Làm đáy hộp bằng cách cắt một miếng bìa hình tròn hoặc hình vuông và dán kín phần dưới của thân. Ngoài ra, ba mẹ có thể kết hợp thêm các vật liệu tái chế khác như que kem, nắp chai để trang trí phần đế hoặc miệng hộp.

Khơi nguồn sáng tạo với nhiều ý tưởng khác từ bìa carton

Không dừng lại ở túi xách hay hộp bút, bìa carton còn có thể được “hô biến” thành hàng loạt món đồ thú vị khác: một chiếc xe ô tô đồ chơi có thể chở búp bê đi dạo, một chiếc tủ mini đựng đồ lặt vặt, một chiếc nón cho bữa tiệc sinh nhật hay thậm chí là mô hình cây quạt, ngôi nhà búp bê hoặc sa bàn giao thông mini.

Thông qua việc tái sử dụng bìa carton – một vật liệu tưởng chừng đơn điệu – các bé không chỉ học được cách tiết kiệm, bảo vệ môi trường mà còn thỏa sức thể hiện trí tưởng tượng và khả năng sáng tạo vô hạn. Đây cũng là một hình thức học tập tích hợp STEM đơn giản, gần gũi mà ba mẹ có thể áp dụng ngay tại nhà để giúp con phát triển toàn diện.

Tự chế máy bắn đá STEM – Món đồ chơi khoa học đầy sáng tạo cho trẻ

Máy bắn đá mini là một dự án thủ công STEM (Khoa học – Công nghệ – Kỹ thuật – Toán học) thú vị mà ba mẹ có thể cùng con thực hiện tại nhà. Hoạt động này không chỉ giúp trẻ rèn luyện kỹ năng tư duy logic, vận dụng kiến thức vật lý cơ bản về lực đàn hồi và đòn bẩy, mà còn khơi dậy niềm yêu thích khoa học thông qua trải nghiệm thực hành sinh động. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết để ba mẹ và bé cùng tạo ra một chiếc máy bắn đá nhỏ gọn nhưng vô cùng độc đáo từ những vật liệu tái chế, an toàn và dễ tìm.

Nguyên vật liệu cần chuẩn bị:

Bìa carton cứng
8 que kem gỗ
1 thìa nhựa
Dây thun (cao su)
Kéo, keo dán, băng dính
Bút chì
1 đoạn ống hút loại to
Pin con thỏ (hoặc vật nặng nhỏ để làm đối trọng)

Các bước thực hiện:

Bước 1: Dùng keo dán để kết hợp hai que kem thành hình chữ A, đây sẽ là khung chân trụ của máy bắn đá. Thực hiện tương tự để tạo thành 4 chân trụ vững chắc.

Bước 2: Gắn các chân trụ vừa tạo vào một tấm bìa carton để làm đế. Lưu ý căn chỉnh khoảng cách đều và cố định thật chắc để máy hoạt động ổn định.

Bước 3: Gắn thìa nhựa lên phần thân máy bằng cách dán một đoạn ống hút lớn vào lưng thìa và gắn pin con thỏ vào làm đối trọng. Dùng dây thun để cố định chắc chắn ống hút với thìa.

Bước 4: Luồn một cây bút chì qua đoạn ống hút đã gắn sau thìa, sau đó cột dây thun vào hai đầu của bút chì và gắn chặt vào khung chân trụ hình chữ A để tạo trục quay cho thìa.

Bước 5: Kiểm tra độ đàn hồi và độ dính của các chi tiết. Sau đó đặt một viên giấy nhỏ hoặc hạt xốp vào lòng thìa, kéo nhẹ xuống và thả tay để thử bắn.

Lưu ý an toàn:

Ba mẹ nên hỗ trợ trẻ khi sử dụng kéo và keo dán.
Không nên sử dụng các vật có thể gây nguy hiểm để bắn thử.
Khuyến khích trẻ thử nghiệm nhiều lần để điều chỉnh góc bắn và lực đàn hồi, từ đó phát triển kỹ năng quan sát và giải quyết vấn đề.

Chiếc máy bắn đá tự chế không chỉ là một món đồ chơi đơn giản mà còn là công cụ tuyệt vời để trẻ vừa học vừa chơi, vừa tiếp cận các khái niệm khoa học một cách gần gũi và vui nhộn. Đây cũng là cơ hội để cả gia đình cùng nhau sáng tạo, khám phá và trải nghiệm những giây phút đầy ý nghĩa.

Tự chế máy bắn đá STEM – Món đồ chơi khoa học đầy sáng tạo cho trẻ

Thí nghiệm vui nhộn: “Hạt gạo nhảy múa” – Khi hóa học trở nên sống động trước mắt trẻ

“Hạt gạo nhảy múa” là một thí nghiệm khoa học đơn giản nhưng vô cùng hấp dẫn, đặc biệt phù hợp với trẻ mầm non và tiểu học khi muốn khám phá thế giới kỳ diệu của phản ứng hóa học. Qua hoạt động này, trẻ không chỉ được chiêm ngưỡng hiện tượng kỳ thú mà còn bước đầu làm quen với các khái niệm khoa học như khí carbon dioxide, phản ứng axit – bazơ và lực đẩy nổi.

Nguyên liệu cần có:

1 ly thủy tinh trong suốt
Nước lọc
1–2 thìa baking soda (muối nở)
1–2 thìa giấm ăn
Một nắm hạt gạo trắng
Màu thực phẩm (tùy chọn)
1 thìa khuấy

Cách thực hiện:

Bước 1: Rót nước vào ly thủy tinh đến khoảng 2/3 dung tích. Sau đó thêm baking soda vào và dùng thìa khuấy đều cho tan hết.

Bước 2: Thả nhẹ một vài hạt gạo vào ly nước. Lúc này, các hạt gạo sẽ lặng lẽ chìm xuống đáy ly do có khối lượng nặng hơn nước.

Bước 3: Tiếp theo, nhỏ từ từ giấm vào ly. Ngay lập tức, bạn sẽ thấy hiện tượng sủi bọt li ti xuất hiện, đây chính là khí carbon dioxide được tạo ra từ phản ứng giữa giấm (axit) và baking soda (bazơ).

Bước 4: Để tăng phần sinh động, bạn có thể nhỏ thêm vài giọt màu thực phẩm vào hỗn hợp. Quan sát kỹ, bạn sẽ thấy các hạt gạo bắt đầu di chuyển lên xuống – như thể chúng đang “nhảy múa” trong làn nước.

Thí nghiệm vui nhộn: “Hạt gạo nhảy múa” – Khi hóa học trở nên sống động trước mắt trẻ

Tự làm bộ lọc nước bằng than hoạt tính – Dự án STEM thú vị cho học sinh lớp 5

Một trong những hoạt động STEM hấp dẫn, gần gũi và mang tính thực tiễn cao dành cho học sinh lớp 5 chính là chế tạo bộ lọc nước từ than hoạt tính. Đây không chỉ là một mô hình học tập đơn giản, dễ thực hiện, mà còn là cơ hội tuyệt vời để các em học sinh khám phá quá trình làm sạch nước bằng phương pháp vật lý và hóa học. Thông qua đó, các em sẽ được rèn luyện khả năng tư duy khoa học theo trình tự: đặt câu hỏi – quan sát – tiến hành thí nghiệm – rút ra kết luận, đồng thời nâng cao ý thức bảo vệ môi trường và sử dụng nước tiết kiệm.

Chuẩn bị vật liệu:

Một chai nhựa 1.5L (đã cắt bỏ phần đáy)
Than hoạt tính (có thể mua tại hiệu thuốc hoặc cửa hàng thủy sinh)
Cát sạch
Sỏi nhỏ
Vải lọc hoặc bông gòn
Dụng cụ hỗ trợ: dây thun, kéo, dao rọc giấy

Hướng dẫn thực hiện:

Bước 1: Vệ sinh sạch sẽ tất cả các nguyên liệu đã chuẩn bị để đảm bảo không bị lẫn tạp chất gây ảnh hưởng đến quá trình lọc.

Bước 2: Cắt bỏ phần đáy chai nhựa và lật ngược miệng chai xuống để tạo thành hình phễu. Dùng vải lọc hoặc một lớp bông gòn mỏng bịt kín miệng chai nhằm ngăn các lớp vật liệu lọc rơi ra ngoài khi sử dụng.

Bước 3: Lần lượt đổ các lớp vật liệu vào chai theo thứ tự từ dưới lên trên: lớp sỏi nhỏ → lớp cát → lớp than hoạt tính. Mỗi lớp nên dày từ 3–4cm để đảm bảo hiệu quả lọc tốt nhất.

Bước 4: Đặt chai nhựa đã lắp ráp lên trên một chiếc ly hoặc lọ thủy tinh trong suốt, sau đó đổ từ từ nước bẩn vào đầu chai và quan sát quá trình nước được lọc sạch qua từng lớp vật liệu.

Tự làm bộ lọc nước bằng than hoạt tính – Dự án STEM thú vị cho học sinh lớp 5

Máy tưới cây tự động từ chai nhựa – Cách làm sản phẩm STEM đơn giản và thân thiện môi trường

Máy tưới cây tự động sử dụng chai nhựa là một dự án STEM lý tưởng giúp học sinh áp dụng những kiến thức khoa học cơ bản vào cuộc sống hàng ngày. Đây là một cách làm sản phẩm STEM đơn giản, dễ thực hiện, vừa tiết kiệm nước vừa góp phần bảo vệ môi trường bằng việc tái chế chai nhựa. Qua hoạt động này, các em học sinh có thể quan sát trực tiếp nguyên lý thẩm thấu, áp suất nước, đồng thời rèn luyện kỹ năng thiết kế, lắp ráp mô hình hiệu quả.

Nguyên liệu cần chuẩn bị:

Chai nhựa có dung tích 500ml hoặc 1L, có nắp đậy
Que xiên hoặc kim khâu để tạo lỗ nhỏ
Đinh nhỏ hoặc vít dùng để khoan lỗ
Kéo hoặc dao nhọn
Đất và chậu cây để thử nghiệm mô hình

Các bước thực hiện:

Sử dụng kim hoặc đinh tạo khoảng 3 đến 4 lỗ nhỏ đều quanh nắp chai. Lưu ý khoan nhẹ để nước có thể nhỏ giọt đều mà không bị rò rỉ quá nhanh.
Đổ đầy nước vào chai, sau đó vặn chặt nắp lại để tránh thất thoát.
Cắm ngược chai nhựa xuống đất gần gốc cây, phần nắp chai hướng xuống dưới và đặt chai hơi nghiêng để nước từ từ thẩm thấu ra ngoài.
Quan sát quá trình nước nhỏ giọt đều đặn qua các lỗ, giúp cây được tưới liên tục, tiết kiệm nước và đảm bảo độ ẩm cho đất.

Hoạt động này không chỉ là cách làm sản phẩm STEM đơn giản mà còn là cơ hội để giáo viên khuyến khích học sinh thiết kế mô hình “vườn cây tự tưới” bằng cách kết hợp nhiều chai ở những vị trí khác nhau. Ở mức nâng cao, học sinh có thể kết hợp thêm cảm biến độ ẩm đất để tạo ra hệ thống tưới tự động “thông minh”. Qua đó, các em hiểu thêm về ứng dụng công nghệ và ý thức bảo vệ môi trường qua việc tái chế vật liệu.

Máy tưới cây tự động từ chai nhựa – Cách làm sản phẩm STEM đơn giản và thân thiện môi trường

Mô hình nhà chống bão – Dự án STEM phát triển tư duy thiết kế và kỹ năng sáng tạo

Một dự án STEM lớp 5 thú vị khác là xây dựng mô hình nhà chống bão. Qua dự án này, học sinh không chỉ được học về các khái niệm vật lý như sức gió và lực tác động mà còn được trải nghiệm kỹ năng thiết kế, thử nghiệm và cải tiến mô hình qua các lần thực hành. Đây cũng là sản phẩm STEM thường xuyên xuất hiện trong các cuộc thi sáng tạo khoa học dành cho học sinh tiểu học.

Nguyên liệu chuẩn bị:

Giấy bìa cứng, que gỗ, ống hút
Kéo, keo nến hoặc hồ dán
Băng dính, kẹp ghim
Quạt điện để mô phỏng gió

Quy trình làm mô hình:

Thiết kế khung nhà với các hình dạng cấu trúc vững chắc như tam giác hoặc mái vòm thay vì mái bằng để tăng khả năng chịu lực gió.
Dùng keo và băng dính chắc chắn dán các cạnh lại với nhau, gia cố các trụ bằng que gỗ hoặc ống hút để tăng độ bền cho mô hình.
Làm phần móng nhà bằng tấm bìa cứng, gắn thêm viên sỏi ở đáy để tạo trọng lượng giúp mô hình ổn định hơn.
Dùng quạt điện thổi mô phỏng sức gió mạnh và quan sát sự chịu đựng, độ bền vững của ngôi nhà.

Sau khi hoàn thành, học sinh có thể thuyết trình so sánh hiệu quả chống bão của nhà mái bằng và mái tam giác, đồng thời vẽ sơ đồ nguyên lý chống bão. Giáo viên có thể giao dự án nhóm để các em thiết kế, trình bày và cải tiến mô hình, từ đó phát triển kỹ năng làm việc nhóm và tư duy sáng tạo cho học sinh.

Mô hình nhà chống bão – Dự án STEM phát triển tư duy thiết kế và kỹ năng sáng tạo

Mô hình thu gom rác chạy bằng năng lượng mặt trời (giả lập)

Dự án này là một cách tiếp cận thực tế để giáo dục học sinh về tầm quan trọng của nguồn năng lượng tái tạo và nâng cao ý thức bảo vệ môi trường. Thông qua việc tìm hiểu cơ chế hoạt động của năng lượng mặt trời, các em học sinh lớp 5 không chỉ nắm bắt kiến thức khoa học cơ bản mà còn biết cách ứng dụng công nghệ xanh một cách thân thiện với tự nhiên.

Nguyên liệu cần chuẩn bị:

Một mô hình xe đồ chơi hoặc hộp giấy nhỏ làm thân xe
Tấm pin năng lượng mặt trời mini (hoặc dùng pin kèm công tắc để giả lập)
Motor DC nhỏ để tạo chuyển động
Bánh xe nhựa để xe có thể lăn dễ dàng
Que nhựa hoặc cánh tay gắp rác gắn phía trước xe
Keo nến, kéo, dây điện

Cách tiến hành:

Lắp ráp motor cùng bánh xe vào thân xe mô hình sao cho xe có thể chuyển động trơn tru.
Gắn tấm pin năng lượng mặt trời mini lên phần mui xe, hoặc thay thế bằng pin và công tắc nếu không có pin mặt trời thật.
Cố định que nhựa hoặc cánh tay gắp rác ở phía trước để xe có thể thu nhặt các vật nhỏ như giấy vụn hoặc nắp chai.
Khi hệ thống pin hoạt động, xe sẽ tự chạy và thực hiện nhiệm vụ thu gom rác một cách tự động.

Giáo viên có thể mở rộng dự án bằng cách khuyến khích học sinh nâng cấp thành robot thu gom rác có điều khiển từ xa, tích hợp cảm biến nhận biết vật cản hoặc thêm thùng chứa rác phía sau xe. Qua đó, các em vừa học được kiến thức STEM vừa phát triển kỹ năng sáng tạo và tư duy giải quyết vấn đề.

Nhiệt kế tự chế – Dự án STEM khám phá sự giãn nở của chất lỏng

Dự án nhiệt kế tự làm là cơ hội tuyệt vời giúp học sinh khám phá hiện tượng vật lý giãn nở của chất lỏng khi thay đổi nhiệt độ. Qua đó, các em hiểu được nguyên lý hoạt động cơ bản của nhiệt kế trong thực tế thông qua trải nghiệm thực hành đơn giản nhưng rất sinh động.

Nguyên liệu cần dùng:

Chai nhựa nhỏ hoặc lọ thủy tinh trong suốt
Ống hút nhựa nhỏ
Nước pha màu thực phẩm
Đất sét hoặc nến mềm để bịt kín
Cồn y tế

Hướng dẫn thực hiện:

Trộn đều nước, cồn và vài giọt màu thực phẩm rồi đổ hỗn hợp này vào chai đến khoảng 2/3 thể tích.
Cắm ống hút nhựa vào miệng chai sao cho không chạm đáy, phần ống thò ra ngoài khoảng 4–5cm để quan sát mực chất lỏng.
Dùng đất sét hoặc nến mềm bịt kín xung quanh miệng chai để giữ ống hút cố định và ngăn không khí lọt vào.
Đặt nhiệt kế tự chế ở nơi có nhiệt độ thay đổi như dưới ánh nắng mặt trời, trong tủ lạnh hoặc trước quạt nóng để quan sát sự thay đổi mực nước trong ống hút.
Để tăng tính trực quan, các em có thể vẽ thêm thang đo trên ống hút để đo nhiệt độ theo mức độ mực nước dâng lên hay hạ xuống.

Thông qua dự án này, học sinh sẽ dễ dàng hiểu về nguyên lý giãn nở của chất lỏng và ý nghĩa của nhiệt kế trong đời sống hàng ngày, đồng thời phát triển kỹ năng tự làm, quan sát và ghi nhận kết quả khoa học.

Thí nghiệm "Kem đánh răng voi" – Phản ứng hóa học kỳ diệu

Thí nghiệm "Kem đánh răng voi" luôn là một trong những hoạt động STEM gây ấn tượng mạnh với học sinh tiểu học nhờ hiệu ứng bọt khí phun trào mãnh liệt như vòi voi thật. Qua đó, các em không chỉ được chứng kiến hiện tượng hóa học sống động mà còn hiểu rõ hơn về phản ứng phân hủy của oxy già (hydrogen peroxide) dưới tác động của men nở – một chất xúc tác giúp đẩy nhanh quá trình phản ứng.

Nguyên liệu chuẩn bị:

Chai nhựa có cổ cao
Nước rửa chén
Màu thực phẩm để tạo màu bắt mắt
Nước ấm
Oxy già (hydrogen peroxide 6–9%)
Men nở (yeast)

Cách tiến hành:

Trộn oxy già, nước rửa chén và vài giọt màu thực phẩm vào chai nhựa. Tiếp đó, hòa tan men nở trong nước ấm rồi nhanh chóng đổ hỗn hợp này vào chai. Ngay lập tức, phản ứng tạo ra lượng bọt lớn, trào ra ngoài giống như một vòi nước mạnh mẽ. Học sinh có thể thử thay đổi tỷ lệ nguyên liệu để quan sát sự biến đổi của cường độ phản ứng, thậm chí tổ chức cuộc thi “vòi voi cao nhất” để tăng thêm sự hứng thú trong lớp học.

Thí nghiệm "Kem đánh răng voi" – Phản ứng hóa học kỳ diệu

Đồng hồ mặt trời – Kết nối thiên văn với đời sống

Đồng hồ mặt trời là một sản phẩm STEM đơn giản, giúp học sinh lớp 5 dễ dàng hình dung chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời đồng thời hiểu cách đo thời gian dựa trên bóng của ánh sáng mặt trời. Đây là công cụ vừa mang tính giáo dục vừa giúp học sinh nhận thức được mối liên hệ giữa thiên văn học và cuộc sống hàng ngày.

Nguyên liệu cần có:

Giấy bìa cứng hoặc giấy foam
Thước kẻ, bút chì, compa
Que xiên hoặc bút chì làm kim đồng hồ
Keo dán, kéo

Hướng dẫn thực hiện:

Trước hết, vẽ một hình tròn trên bìa, chia đều thành 12 hoặc 24 phần tượng trưng cho các giờ trong ngày. Cắm que xiên vuông góc ở tâm làm kim chỉ giờ. Đặt đồng hồ ngoài trời nắng và quan sát bóng que di chuyển, chỉ vào từng mốc giờ khác nhau theo thời gian thực. Để tăng độ chính xác, học sinh có thể thiết kế đồng hồ nghiêng hoặc đứng dựa trên vĩ độ địa phương và so sánh giờ mặt trời với đồng hồ điện tử.

Đồng hồ mặt trời – Kết nối thiên văn với đời sống

Đèn năng lượng mặt trời mini – Khơi dậy ý thức sử dụng năng lượng xanh

Đèn năng lượng mặt trời mini là một dự án STEM thú vị giúp học sinh nhận thức rõ hơn về năng lượng tái tạo, đồng thời học cách tiết kiệm điện năng và ứng dụng các thiết bị thân thiện môi trường trong đời sống.

Nguyên vật liệu bao gồm:

Tấm pin năng lượng mặt trời nhỏ
Bóng đèn LED (màu trắng hoặc vàng)
Công tắc mini
Pin sạc nhỏ
Hộp nhỏ làm thân đèn
Dây điện và keo nến

Cách làm:

Lắp tấm pin năng lượng lên nắp hộp rồi nối dây từ pin đến công tắc và bóng LED. Pin sạc sẽ tích điện khi có ánh sáng mặt trời và cung cấp nguồn điện cho đèn khi trời tối. Học sinh có thể tạo ra đèn ngủ nhỏ gọn để sử dụng tại nhà hoặc phát triển thêm cảm biến tự động bật/tắt đèn theo ánh sáng môi trường.

Máy đo mực nước cảnh báo lũ lụt – Sản phẩm STEM gắn liền thực tiễn

Dự án này giúp học sinh tiếp cận kiến thức vật lý về mực nước và dòng điện, đồng thời nhận thức sâu sắc về vai trò của khoa học kỹ thuật trong phòng chống thiên tai. Đây là một mô hình STEM ý nghĩa, rất phù hợp với điều kiện thực tế tại Việt Nam.

Nguyên liệu cần dùng:

Cốc hoặc chai nhựa cao
Dây đồng, đèn LED hoặc còi báo
Pin và công tắc
Que nhựa hoặc ống hút

Cách làm:

Dán các đoạn dây đồng ở nhiều mức khác nhau bên trong cốc, khi mực nước tăng lên chạm vào các dây này sẽ tạo thành mạch điện đóng, làm đèn LED sáng hoặc còi báo kêu. Học sinh có thể thử nghiệm với nhiều mức nước khác nhau để tạo tín hiệu cảnh báo đa dạng. Mô hình còn có thể mở rộng thành hệ thống cảnh báo lũ sớm cho các vùng trũng, ven sông rất thiết thực.

Máy đo mực nước cảnh báo lũ lụt – Sản phẩm STEM gắn liền thực tiễn

Mô hình cáp treo vận chuyển vật

Đối với học sinh lớp 5, việc tạo ra một mô hình “cáp treo vận chuyển vật” là trải nghiệm quý giá giúp các em tiếp cận và hiểu sâu sắc các khái niệm vật lý như lực căng dây, nguyên lý ròng rọc, chuyển động và sự cân bằng trong hệ cơ học đơn giản. Đây là một dự án STEM không chỉ dễ thực hiện mà còn khuyến khích tư duy thiết kế, thử nghiệm và cải tiến liên tục.

Nguyên liệu chuẩn bị:

Hộp giấy nhỏ dùng làm cabin chở vật
Dây dù hoặc sợi chỉ to chắc
Hai ống giấy vệ sinh hoặc hai chiếc ly nhựa để làm trụ cáp
Hai que gỗ hoặc đũa thẳng làm thanh nối
Kéo, băng dính, keo nến

Hướng dẫn thực hiện:

Đầu tiên, dựng hai trụ thẳng đứng cách nhau khoảng 60 đến 100 cm, sau đó gắn thanh gỗ ngang lên mỗi trụ tạo thành trục. Căng dây dù nối giữa hai trụ sao cho dây căng và không bị võng. Tiếp theo, gắn hộp giấy làm cabin vào dây bằng móc treo hoặc đoạn ống hút cắt đôi làm giá đỡ. Cabin có thể được kéo qua lại bằng tay hoặc nâng cấp bằng hệ thống ròng rọc đơn giản. Để tăng phần thú vị, các em có thể thiết kế cáp treo vận hành bằng tay quay hoặc bổ sung đối trọng để cabin tự trượt xuống dốc. Trò chơi thi đua giữa các nhóm sẽ khiến dự án càng thêm hấp dẫn, khi các em cạnh tranh xem ai có thể vận chuyển được vật nặng nhất một cách an toàn.

Xe bong bóng chuyển động nhờ áp suất

Dựa trên nguyên lý phản lực và áp suất khí, mô hình xe bong bóng giúp học sinh tiếp cận các khái niệm vật lý một cách trực quan, sinh động. Đây cũng là một sản phẩm STEM lớp 5 rất đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả để vừa học vừa chơi.

Nguyên liệu cần chuẩn bị:

Một quả bóng bay lớn
Ống hút nhựa
Xe đồ chơi nhỏ hoặc khung xe làm từ bìa carton
Dây chun, băng dính
Kéo, đinh dù (nếu tự làm bánh xe)

Cách làm:

Dán ống hút vào phía sau xe bằng băng dính, sau đó cắm đầu bóng bay vào ống hút và dùng dây chun buộc chặt sao cho vẫn có thể thổi khí vào bóng. Thổi phồng bóng bay, giữ miệng quả bóng và đặt xe xuống mặt phẳng. Khi thả tay, khí từ bóng bay thoát ra tạo ra lực phản lực giúp xe chuyển động. Học sinh có thể thay đổi kiểu bánh xe hoặc hình dáng thân xe để tăng tốc độ hoặc quãng đường di chuyển, đồng thời tổ chức các cuộc thi xe bong bóng đi xa nhất trong lớp.

Cánh tay robot đơn giản – Khám phá chuyển động và đòn bẩy

Mô hình “cánh tay robot” cơ bản giúp học sinh hiểu về nguyên lý đòn bẩy, chuyển động khớp nối và ứng dụng thực tế trong sản xuất, y học hay cứu hộ. Dự án này rất được học sinh yêu thích vì vừa kích thích sáng tạo, vừa rèn luyện kỹ năng lắp ráp và làm việc nhóm.

Nguyên liệu:

Que đè lưỡi hoặc que kem
Đinh bấm hoặc đinh mũ nhỏ
Ống hút, dây cotton
Xi lanh nhựa (tuỳ chọn nâng cấp)
Kéo, keo nến, bút đánh dấu

Thực hiện:

Dùng que gỗ tạo khung chính, khoan lỗ nhỏ để ghép các phần lại với nhau bằng đinh bấm, tạo thành các khớp gập linh hoạt. Gắn dây cotton và ống hút làm bộ phận điều khiển giúp tay robot có thể co duỗi. Có thể thêm đầu gắp làm từ bìa hoặc kẹp giấy để robot gắp vật nhẹ. Với phiên bản nâng cao, sử dụng xi lanh nhựa chứa nước tạo hiệu ứng thủy lực cho cánh tay vận hành mạnh mẽ hơn. Cuộc thi gắp vật trong thời gian ngắn sẽ giúp tăng thêm phần hứng thú và thách thức.

Mô hình đèn tín hiệu giao thông thông minh

Việc tự tay chế tạo mô hình “đèn tín hiệu giao thông thông minh” giúp học sinh lớp 5 không chỉ làm quen với mạch điện đơn giản mà còn nâng cao nhận thức về an toàn giao thông. Đây là dự án STEM tích hợp kiến thức điện – kỹ thuật và công nghệ, mang tính ứng dụng cao.

Nguyên liệu:

Bìa cứng để làm thân cột đèn
Đèn LED màu đỏ, vàng, xanh
Pin 9V, công tắc, điện trở
Dây điện, keo nến, băng dính
Hộp nhỏ để làm thân đèn
Kéo

Cách thực hiện:

Tạo thân cột đèn từ hộp bìa, gắn LED ở ba vị trí tương ứng với các màu đèn giao thông. Nối mạch điện đơn giản gồm LED, điện trở, công tắc và pin, có thể bật tắt lần lượt từng màu. Gắn công tắc chuyển mạch để điều khiển luân phiên ba đèn. Với các nhóm học sinh nâng cao, có thể tích hợp thêm mạch hẹn giờ hoặc cảm biến chuyển động. Mở rộng dự án bằng cách làm mô hình ngã tư có nhiều đèn và xe mô hình di chuyển theo tín hiệu, giúp các em trải nghiệm thực tế về điều khiển giao thông.

Mô hình đèn tín hiệu giao thông thông minh

Quạt chạy bằng pin từ vật liệu tái chế

Sản phẩm quạt chạy bằng pin tận dụng từ các vật dụng tái chế không chỉ giúp học sinh lớp 5 hiểu sâu sắc nguyên lý hoạt động của động cơ điện nhỏ mà còn khơi dậy ý thức bảo vệ môi trường bằng cách tái sử dụng những vật liệu không còn dùng đến. Qua đó, các em phát triển kỹ năng lắp ráp, rèn luyện tư duy kỹ thuật đồng thời học cách tiết kiệm tài nguyên một cách sáng tạo và thực tế.

Nguyên liệu cần chuẩn bị:

Động cơ DC mini (thường lấy từ các thiết bị cũ như quạt hỏng hoặc đồ chơi điện tử)
Pin AA cùng giá đỡ pin tương ứng
Công tắc nhỏ (tùy chọn để điều khiển bật/tắt)
Ống hút, nắp chai, giấy bìa dùng làm cánh quạt
Vỏ hộp sữa hoặc lon nước tái chế làm phần thân quạt
Keo nến, băng dính và kéo để hoàn thiện sản phẩm

Các bước thực hiện:

Trước tiên, cắt giấy bìa hoặc nhựa mỏng thành 3 đến 4 cánh quạt và cố định chúng vào trục động cơ bằng nắp chai nhỏ. Sau đó, gắn động cơ lên phần đỉnh của hộp sữa hoặc lon nước để tạo thành thân quạt. Kết nối dây điện từ động cơ với pin và công tắc nếu có. Khi bật công tắc, quạt sẽ quay nhờ dòng điện cung cấp bởi pin. Học sinh có thể thử nghiệm với nhiều kiểu dáng cánh quạt khác nhau để tìm ra thiết kế tạo ra luồng gió mạnh và hiệu quả nhất. Thêm vào đó, việc trang trí quạt mini không chỉ giúp sản phẩm sinh động mà còn góp phần tạo hứng thú trong quá trình học tập và dự án bảo vệ môi trường.

Túi giữ nhiệt từ giấy bạc

Chế tạo túi giữ nhiệt bằng giấy bạc là một dự án thực tế giúp học sinh lớp 5 nhận biết đặc tính cách nhiệt và truyền nhiệt của các loại vật liệu khác nhau. Qua hoạt động này, các em không chỉ nâng cao hiểu biết về khoa học mà còn phát triển kỹ năng sống có thể áp dụng trong việc giữ ấm hoặc làm lạnh thức ăn, đồ uống trong bữa trưa tại trường.

Nguyên liệu cần có:

Giấy bạc dùng trong nhà bếp
Bìa cứng, xốp mỏng hoặc túi nilon làm khung túi
Băng dính, keo dán và kéo để hoàn thiện sản phẩm

Cách làm:

Cắt các mảnh bìa theo kích thước phù hợp với túi đựng mong muốn. Dán lớp giấy bạc vào mặt trong của các mảnh bìa rồi ghép chúng lại thành hình túi chữ nhật, để mở phần miệng trên. Có thể lót thêm lớp xốp mỏng bên trong để tăng khả năng giữ nhiệt. Học sinh có thể thử nghiệm bằng cách giữ ấm nước trong chai hoặc bảo quản kem, đá lạnh để đánh giá hiệu quả của túi giữ nhiệt. Ngoài ra, các em có thể sáng tạo thêm hộp giữ nhiệt mini để bảo quản bữa trưa một cách tiện lợi và thân thiện với môi trường.

Thùng rác thông minh phát âm thanh

Mô hình “thùng rác thông minh” tích hợp chức năng phát âm thanh khi có người đến gần hoặc bỏ rác giúp hình thành thói quen vứt rác đúng nơi quy định cho học sinh. Sản phẩm không chỉ là ứng dụng công nghệ cảm biến và âm thanh đơn giản mà còn nâng cao ý thức bảo vệ môi trường qua việc biến việc vứt rác trở thành một trải nghiệm thú vị và mang tính giáo dục cao.

Nguyên liệu cần chuẩn bị:

Hộp bìa cứng làm thân thùng rác
Cảm biến hồng ngoại hoặc công tắc cơ học đơn giản
Loa mini và mạch âm thanh thu sẵn
Pin, dây điện, keo nến
Giấy màu, kéo và băng dính để trang trí

Hướng dẫn làm:

Gắn cảm biến hoặc công tắc vào miệng thùng rác rồi nối với mạch âm thanh và nguồn pin. Khi có chuyển động hoặc thao tác bỏ rác, mạch sẽ phát ra tiếng nói như “Cảm ơn bạn đã vứt rác đúng chỗ!” để khuyến khích các em giữ vệ sinh chung. Thùng rác có thể được trang trí với hình ảnh sinh động, ngộ nghĩnh nhằm thu hút sự chú ý. Để mở rộng, có thể tạo thành các trạm rác mini phân loại rác hoặc thêm đèn LED phát sáng khi sử dụng, thậm chí hệ thống đếm lượt vứt rác nhằm tăng sự tương tác.

Thuyền nổi chạy bằng dây thun

Dự án thuyền chạy bằng dây thun là cách tuyệt vời để học sinh khám phá nguyên lý đàn hồi và chuyển hóa năng lượng một cách trực quan. Qua đó, các em hiểu rõ cách năng lượng tiềm năng trong dây thun được chuyển hóa thành động năng, giúp thuyền di chuyển trên mặt nước. Đây là một hoạt động STEM hấp dẫn, vừa vui vừa giúp tăng cường kỹ năng thực hành và sáng tạo.

Nguyên liệu cần chuẩn bị:

Mút xốp hoặc miếng gỗ nhẹ làm thân thuyền
Dây thun lớn đàn hồi
Que gỗ, ống hút, nắp chai
Keo nến, kéo và bút đánh dấu

Cách làm:

Cắt thân thuyền hình tam giác hoặc chữ nhật từ mút xốp. Gắn một trục quay phía sau thuyền bằng que gỗ và nắp chai, rồi cố định dây thun giữa thân thuyền và trục quay. Vặn dây thun để tích năng lượng đàn hồi rồi thả thuyền xuống nước. Thuyền sẽ chạy nhờ năng lượng giải phóng từ dây thun. Các em có thể so sánh tốc độ giữa các mẫu thuyền khác nhau, hoặc tổ chức các cuộc đua thuyền trên bồn nước hay hồ nhỏ để tăng tính hấp dẫn và cạnh tranh.

Hộp nhạc mini tự chế

Hoạt động chế tạo hộp nhạc mini không chỉ giúp học sinh khám phá nguyên lý rung động và cộng hưởng âm thanh mà còn thúc đẩy khả năng sáng tạo và yêu thích âm nhạc. Qua việc lắp ráp các bộ phận đơn giản, các em phát triển tư duy kỹ thuật và khéo léo trong việc tạo ra sản phẩm mang tính giải trí lẫn giáo dục.

Nguyên liệu cần chuẩn bị:

Hộp bìa nhỏ như hộp sữa hoặc hộp bánh
Dây cao su mảnh
Que kem hoặc đũa nhỏ
Keo nến, băng dính, kéo
Hạt cườm, nút chai để tạo hiệu ứng âm thanh phong phú

Cách thực hiện:

Cắt mở phần nắp hộp để tạo khe hở cho dây cao su được căng ngang thân hộp như dây đàn. Có thể dùng que kem để cố định khoảng cách giữa các dây. Thêm các vật nhỏ như hạt cườm vào trong hộp để tạo âm thanh lắc khi rung dây. Học sinh gõ nhẹ hoặc kéo dây để tạo ra âm thanh vui tai. Các em có thể mở rộng ý tưởng làm các nhạc cụ mini khác như đàn guitar, trống tay hoặc kết hợp với đèn LED phát sáng khi chơi nhạc, tạo thêm phần sinh động cho sản phẩm.

Mô hình kính tiềm vọng – khám phá nguyên lý ánh sáng

Giúp học sinh lớp 5 nắm bắt cách ánh sáng di chuyển và phản xạ qua gương là một phần thiết yếu trong chương trình khoa học. Mô hình kính tiềm vọng không chỉ tạo điều kiện cho các em tự mình trải nghiệm nguyên lý này mà còn phát triển kỹ năng thiết kế và vận dụng kiến thức vào thực tế. Với sản phẩm này, học sinh có thể quan sát những vật nằm ngoài tầm nhìn trực tiếp một cách sinh động và dễ hiểu.

Nguyên liệu cần chuẩn bị:

Hai gương phẳng nhỏ hoặc tấm mica gương mỏng
Một ống giấy dài, có thể sử dụng lõi cuộn khăn giấy nối tiếp
Giấy bìa cứng, keo dán nến, kéo, dao rọc giấy
Bút viết và thước kẻ

Cách làm:

Bước đầu tiên là cắt hai khe ở hai đầu ống giấy sao cho góc nghiêng khoảng 45 độ, đủ rộng để đặt vừa miếng gương. Tiếp theo, gắn gương vào những khe này với vị trí đảm bảo ánh sáng khi đi vào một đầu sẽ phản xạ đúng hướng đến đầu còn lại của ống. Khi quan sát, học sinh sẽ nhìn thấy vật thể từ vị trí khuất với hình ảnh rõ ràng và sắc nét. Để tăng tính sáng tạo, mô hình kính tiềm vọng còn có thể được tích hợp vào mô hình xe tăng hay tàu ngầm thu nhỏ. Ngoài ra, học sinh có thể tổ chức thi xem ai làm được ống kính có khả năng quan sát xa nhất.

Mô hình tàu vũ trụ từ lõi giấy – khơi nguồn sáng tạo

Sản phẩm mô hình tàu vũ trụ bằng lõi giấy giúp học sinh phát huy trí tưởng tượng và phát triển tư duy không gian. Đồng thời, việc lắp ráp mô hình còn giúp các em trau dồi kỹ năng sáng tạo và sử dụng nguyên vật liệu tái chế thân thiện với môi trường.

Nguyên liệu cần thiết:

Lõi giấy vệ sinh làm thân tàu
Giấy màu, giấy bạc để trang trí
Nắp chai, que kem gỗ, bìa cứng
Keo nến, băng dính, kéo và bút màu

Hướng dẫn thực hiện:

Lõi giấy vệ sinh được dùng làm thân tàu chính. Phần đầu tàu làm buồng lái được tạo hình chóp nón bằng giấy bìa, sau đó gắn cố định vào một đầu lõi giấy. Các chân đỡ tàu được làm từ que kem hoặc nắp chai và gắn xung quanh đáy mô hình. Cuối cùng, học sinh trang trí tàu bằng giấy bạc và vẽ các họa tiết đặc trưng như số hiệu hay lá cờ. Mô hình có thể được mở rộng thành bộ sưu tập với các tên gọi theo các sứ mệnh vũ trụ nổi tiếng như Apollo, Falcon hay Soyuz. Bên cạnh đó, các em còn có thể chế tạo thêm mô hình bệ phóng và mô tả quá trình phóng tàu.

Mô hình tàu vũ trụ từ lõi giấy – khơi nguồn sáng tạo

Dây chuyền cảm biến ánh sáng – sản phẩm STEM nâng cao

Sản phẩm dây chuyền cảm biến ánh sáng là dự án lý tưởng giúp học sinh hiểu rõ cách thức hoạt động của cảm biến LDR trong việc tự động bật/tắt thiết bị theo mức ánh sáng môi trường. Đây là ứng dụng phổ biến trong đời sống như đèn đường tự động hay cửa cuốn cảm biến.

Nguyên vật liệu:

Cảm biến ánh sáng LDR
Mạch LED hoặc đèn mini
Điện trở, transistor thường
Dây đồng, bảng mạch breadboard hoặc bảng mạch đơn giản
Pin, công tắc, keo dán nến và vật liệu trang trí cho dây chuyền

Quy trình thực hiện:

Học sinh kết nối cảm biến LDR với mạch điện đơn giản sao cho khi ánh sáng yếu đi, đèn LED sẽ tự động bật sáng. Mạch điện nhỏ này được lắp đặt gọn gàng vào dây chuyền làm từ giấy bìa cứng, mica hoặc các vật liệu tái chế như nắp chai. Đèn LED được gắn cố định và có thể trang trí thêm bằng hạt cườm hoặc dây da để tạo sự hấp dẫn. Sau khi hoàn thành, các em kiểm tra hoạt động của mạch bằng cách thay đổi độ sáng chiếu vào cảm biến. Sản phẩm có thể được biến tấu thành vòng cổ phát sáng khi trời tối, móc khóa cảnh báo ánh sáng yếu, hoặc tích hợp thêm còi nhỏ phát tín hiệu vào ban đêm.

Dây chuyền cảm biến ánh sáng – sản phẩm STEM nâng cao

Những lưu ý khi làm sản phẩm STEM

Khi tiến hành thực hiện các dự án STEM, đặc biệt là đối với học sinh hoặc những người mới bắt đầu, việc đảm bảo an toàn luôn là yếu tố hàng đầu cần được ưu tiên. Để bảo vệ bản thân trong quá trình sáng tạo và lắp ráp, cần sử dụng đầy đủ các dụng cụ bảo hộ như kính an toàn, găng tay hoặc khẩu trang khi thao tác với các vật liệu có thể gây tổn thương. Tuyệt đối không tự ý sử dụng những vật liệu hoặc dụng cụ nguy hiểm như dao sắc nhọn, keo dán có hóa chất độc hại hay các linh kiện điện tử phức tạp nếu chưa được hướng dẫn rõ ràng. Ngoài ra, việc thực hiện dưới sự giám sát chặt chẽ của người lớn hoặc giáo viên có kinh nghiệm là điều vô cùng cần thiết để đảm bảo an toàn và xử lý kịp thời khi có sự cố xảy ra. Không gian làm việc cũng cần được giữ gìn ngăn nắp, sạch sẽ để tránh tai nạn do vướng víu hay mất kiểm soát vật dụng, đồng thời giúp quá trình làm việc trở nên khoa học, hiệu quả hơn.

Trong quá trình làm sản phẩm STEM, yếu tố khoa học và sáng tạo đóng vai trò trọng tâm. Việc ghi chép cẩn thận từng bước thực hiện không chỉ giúp theo dõi tiến trình mà còn làm cơ sở để đánh giá và cải tiến sản phẩm. Học sinh nên luôn đặt ra các câu hỏi về nguyên lý vận hành, cơ chế hoạt động của các bộ phận trong sản phẩm, từ đó thúc đẩy quá trình tìm hiểu kiến thức sâu rộng hơn. Không nên ngại thử nghiệm nhiều phương án thiết kế khác nhau, vì chính sự đa dạng trong sáng tạo sẽ giúp tìm ra giải pháp tối ưu. Những lỗi sai trong quá trình làm là bài học quý giá, cần được rút kinh nghiệm và điều chỉnh để ngày càng hoàn thiện hơn sản phẩm cuối cùng.

Bên cạnh đó, kỹ năng làm việc nhóm cũng là một trong những yếu tố then chốt khi thực hiện các dự án STEM, đặc biệt khi học sinh được khuyến khích hợp tác. Việc phân công công việc hợp lý, dựa trên thế mạnh và sở thích của từng thành viên, giúp nhóm làm việc hiệu quả và tránh xung đột. Trong suốt quá trình thực hiện, mỗi người cần học cách lắng nghe ý kiến của các thành viên khác, cùng nhau trao đổi và đưa ra quyết định chung. Sự hỗ trợ, khích lệ lẫn nhau sẽ tạo nên môi trường làm việc tích cực, tăng thêm động lực và gắn kết tập thể. Khi gặp khó khăn hay vướng mắc, nhóm cần cùng nhau thảo luận, tìm giải pháp thay vì làm việc riêng rẽ để đạt được kết quả tốt nhất.

Như vậy, việc nắm rõ các vấn đề về an toàn, tuân thủ tính khoa học và phát huy sáng tạo cùng kỹ năng làm việc nhóm chính là nền tảng quan trọng trong cách làm sản phẩm STEM đơn giản nhưng hiệu quả và ý nghĩa. Đây không chỉ là phương pháp giúp học sinh phát triển toàn diện mà còn là bước chuẩn bị thiết yếu để các em trở thành những nhà sáng tạo, nhà khoa học tương lai.

Qua những hướng dẫn về cách làm sản phẩm STEM đơn giản, KIDDIHUB hy vọng sẽ giúp các bạn nhỏ phát triển tư duy sáng tạo và kỹ năng thực hành một cách dễ dàng và thú vị. Việc tự tay tạo ra các mô hình STEM không chỉ mang lại kiến thức bổ ích mà còn kích thích niềm đam mê khám phá khoa học, công nghệ. Hãy cùng KIDDIHUB bắt đầu hành trình học tập đầy màu sắc và ý nghĩa ngay hôm nay!

Đăng bởi:

Nhóm công khai

102K thành viên

20+ bài viết mỗi ngày

Từ trong bụng đến giảng đường