Tìm kiếm bài viết

Hướng dẫn cách chăm sóc trẻ bị tay chân miệng tại nhà hiệu quả

Cách chăm sóc trẻ bị tay chân miệng đúng cách sẽ giúp trẻ nhanh hồi phục, giảm khó chịu và ngăn ngừa biến chứng. Bệnh thường khiến trẻ sốt, nổi mụn nước và biếng ăn, đòi hỏi cha mẹ phải có phương pháp chăm sóc khoa học, từ chế độ dinh dưỡng đến vệ sinh hàng ngày. Vậy làm thế nào để giúp con mau khỏi và hạn chế lây lan? Hãy cùng Kiddihub tìm hiểu những hướng dẫn chi tiết dưới đây nhé!

Hướng dẫn chăm sóc trẻ bị tay chân miệng tại nhà hiệu quả nhất

Bệnh tay chân miệng là gì?

Bệnh tay chân miệng (BTCM) là một bệnh nhiễm virus đặc trưng với các triệu chứng như sốt cao và sự xuất hiện của mụn nước, chủ yếu ở lòng bàn tay, bàn chân và niêm mạc miệng.

Bệnh này chủ yếu ảnh hưởng đến trẻ em dưới 10 tuổi, đặc biệt là những trẻ dưới 5 tuổi. Những môi trường đông trẻ em như nhà trẻ, mẫu giáo là nơi dễ xảy ra các đợt bùng phát dịch tay chân miệng, do bệnh dễ lây lan qua tiếp xúc trực tiếp giữa người với người. Trẻ em nhỏ, với hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, thường là đối tượng dễ mắc bệnh nhất. Khi lớn lên, cơ thể trẻ sẽ dần hình thành kháng thể chống lại virus gây bệnh, giúp chúng miễn dịch với BTCM. Tuy nhiên, không loại trừ khả năng thanh thiếu niên và người lớn vẫn có thể mắc bệnh này.

Bệnh tay chân miệng (BTCM) được gây ra bởi các vi-rút thuộc họ enterovirus, với tác nhân thường gặp nhất là vi-rút Coxsackie A-16, trong khi enterovirus 71 xuất hiện ít hơn. Dù vi-rút gây bệnh là loại nào, các triệu chứng lâm sàng của BTCM vẫn tương đối giống nhau. Tuy nhiên,khi nhiễm enterovirus 71 có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng hơn, như viêm màng não do vi-rút, viêm não hoặc tổn thương cơ tim, những tình huống hiếm gặp nhưng cần phải đặc biệt lưu ý.

Dấu hiệu nhận biết bệnh tay chân miệng ở trẻ

Dấu hiệu nhận biết bệnh tay chân miệng ở trẻ rất quan trọng để cha mẹ có thể phát hiện sớm và chăm sóc kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm. Đây là bệnh truyền nhiễm phổ biến do virus gây ra, thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt trong giai đoạn giao mùa.

Dấu hiệu bệnh tay chân miệng ở trẻ rất dễ nhận diện, bao gồm:

Sốt: Có thể sốt nhẹ hoặc sốt cao, đặc biệt là sốt cao không hạ, đây là cảnh báo cho tình trạng bệnh có thể chuyển nặng.
Tổn thương da: Xuất hiện mụn nước, rát đỏ ở các vùng đặc biệt như họng, quanh miệng, lòng bàn tay, lòng bàn chân, mông, đầu gối, v.v.
Các triệu chứng khác: Trẻ có thể đau miệng, bỏ ăn, nôn mửa, tăng tiết nước bọt, tiêu chảy, mệt mỏi, quấy khóc.

Khi phát hiện dấu hiệu bệnh, gia đình cần đưa trẻ đến các cơ sở y tế, đặc biệt là chuyên khoa truyền nhiễm nhi đồng để được tư vấn chi tiết về cách chăm sóc, theo dõi và phát hiện các triệu chứng nặng hơn, từ đó kịp thời can thiệp để tránh những biến chứng nguy hiểm.

Dấu hiệu bệnh nặng:

Quấy khóc dai dẳng: Trẻ có thể quấy khóc liên tục, không ngủ được, tỉnh giấc liên tục trong đêm (mỗi 15-20 phút). Đây không phải chỉ là do đau miệng, mà là dấu hiệu của nhiễm độc thần kinh ở giai đoạn sớm.
Sốt cao không hạ: Nhiệt độ trên 38,5°C kéo dài hơn 48 giờ và không đáp ứng với thuốc hạ sốt paracetamol. Lúc này, cơ thể phản ứng viêm mạnh mẽ, gây nhiễm độc thần kinh, cần dùng thuốc hạ sốt chứa Ibuprofen.
Giật mình: Nếu trẻ thường xuyên giật mình, đặc biệt khi chơi, đây là dấu hiệu của nhiễm độc thần kinh. Cần theo dõi tần suất và sự gia tăng của triệu chứng này.

Xem thêm: Chăm sóc sức khỏe cho bé

Hướng dẫn cách chăm sóc trẻ bị tay chân miệng tại nhà hiệu quả

Chăm sóc trẻ mắc tay chân miệng đúng cách sẽ giúp làm giảm nguy cơ biến chứng và đẩy nhanh quá trình hồi phục.

Cách chăm sóc trẻ bị tay chân miệng tại nhà đúng cách

Nếu trẻ mắc tay chân miệng thể nhẹ, chỉ xuất hiện mụn nước và loét miệng, cha mẹ có thể tự theo dõi và chăm sóc bé tại nhà theo hướng dẫn sau:

Cung cấp thực phẩm mềm, dễ tiêu, nước mát để giúp bé ăn uống thoải mái hơn. Tránh thức ăn cứng, chua, cay gây kích ứng vết loét miệng.
Chỉ sử dụng paracetamol để hạ sốt, giảm đau khi cần thiết, không tự ý dùng thuốc khác nếu chưa có chỉ định từ bác sĩ. Nếu trẻ sốt cao, cần bổ sung đủ nước để tránh mất nước.
Giữ vệ sinh răng miệng cho bé bằng dung dịch sát khuẩn, có thể cho trẻ súc miệng bằng nước muối sinh lý nếu bé có thể thực hiện.
Chăm sóc vết thương ngoài da bằng dung dịch sát khuẩn để hạn chế nguy cơ nhiễm trùng.
Cách ly trẻ bị bệnh với trẻ khỏe mạnh để hạn chế lây nhiễm. Người chăm sóc cần đeo khẩu trang, rửa tay thường xuyên với xà phòng.
Quần áo, vật dụng cá nhân của bé nên được ngâm dung dịch khử trùng hoặc luộc nước sôi trước khi sử dụng riêng biệt.
Tắm rửa, vệ sinh cho bé nhẹ nhàng bằng nước sạch để tránh bội nhiễm.
Theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ, nếu có dấu hiệu bất thường cần đưa bé đến cơ sở y tế ngay.

Dấu hiệu cảnh báo cần đưa trẻ đi bệnh viện ngay: sốt cao liên tục trên 48 giờ, quấy khóc không dứt, nôn nhiều, ngủ li bì, run tay chân, giật mình thường xuyên, thở nhanh, mạch yếu, đi loạng choạng. Đây là những biểu hiện có thể liên quan đến biến chứng nguy hiểm.

Lưu ý: Virus gây bệnh tay chân miệng có thể tồn tại trong phân bé nhiều tháng sau khi khỏi bệnh. Vì vậy, việc duy trì vệ sinh kỹ lưỡng sau khi trẻ khỏi bệnh vẫn rất quan trọng để ngăn ngừa lây nhiễm.

Xem thêm: Cách trị ho cho trẻ

Xem thêm: Cách hạ sốt nhanh cho trẻ

Cách phòng tránh bệnh tay chân miệng cho trẻ

Bệnh tay chân miệng ở trẻ hiện tại vẫn chưa có thuốc đặc trị hoặc vaccine phòng ngừa, vì vậy, việc áp dụng các biện pháp phòng tránh là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe và ngăn ngừa trẻ mắc bệnh.

Cách phòng bệnh cho trẻ mắc tay chân miệng

Dưới đây là một số cách giúp trẻ phòng ngừa bệnh tay chân miệng hiệu quả:

Vệ sinh tay chân sạch sẽ với xà phòng: Trẻ cần được hình thành thói quen rửa tay thường xuyên với xà phòng hoặc dung dịch khử khuẩn. Các thời điểm quan trọng khi trẻ cần rửa tay bao gồm: trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, sau khi ho, hắt hơi, hoặc xì mũi. Bố mẹ cũng nên rửa tay kỹ khi thay tã hoặc chăm sóc trẻ để đảm bảo vệ sinh.
Chú ý vệ sinh ăn uống: Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm là cách hiệu quả để ngăn ngừa bệnh tay chân miệng. Bố mẹ nên rửa tay sạch sẽ trước khi chế biến thức ăn, sử dụng các dụng cụ nấu ăn sạch sẽ và khử trùng đúng cách. Đồng thời, lựa chọn thực phẩm tươi, sạch, có nguồn gốc rõ ràng và chỉ cho trẻ ăn đồ chín, uống nước sôi. Trẻ không nên ăn bốc, mút tay hay để người khác mớm cơm cho mình.
Vệ sinh đồ chơi và đồ dùng của trẻ: Các đồ chơi, đặc biệt là đồ chơi dùng chung, cần được vệ sinh và khử trùng hàng ngày hoặc sau mỗi lần chơi. Đồ chơi cần được rửa với nước và xà phòng, sau đó khử trùng bằng dung dịch chuyên dụng, và lau khô bằng khăn sát trùng. Đối với những đồ chơi không thể rửa được, nên dùng cồn khử khuẩn lau sạch các khe, góc cạnh.
Tránh để trẻ tiếp xúc với người bệnh: Bệnh tay chân miệng dễ lây lan, vì vậy bố mẹ nên tránh cho trẻ tiếp xúc với người mắc bệnh hoặc có dấu hiệu bệnh. Hạn chế để trẻ chạm tay vào mắt, mũi, miệng vì virus có thể lây qua tay, gây bệnh khi trẻ thực hiện các hành động này.
Sử dụng nhà vệ sinh sạch sẽ: Virus gây tay chân miệng có thể tồn tại lâu ngoài môi trường, vì vậy việc dọn dẹp và khử trùng không gian sống là biện pháp quan trọng giúp ngăn ngừa bệnh. Các bề mặt thường xuyên tiếp xúc như tay nắm cửa, bàn ăn, ghế cần được lau chùi và khử trùng thường xuyên.
Thăm khám y tế khi có dấu hiệu bệnh: Khi chăm sóc trẻ tại nhà, bố mẹ cần theo dõi chặt chẽ các triệu chứng của trẻ để phát hiện sớm bệnh. Nếu trẻ có dấu hiệu như sốt cao, mệt mỏi, li bì hay các biểu hiện bất thường khác, bố mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được kiểm tra kịp thời.

Việc thực hiện đầy đủ các biện pháp phòng ngừa sẽ giúp bảo vệ trẻ khỏi bệnh tay chân miệng và các bệnh lý khác, giúp trẻ phát triển khỏe mạnh.

Một số lỗi khi chăm sóc trẻ bị tay chân miệng tại nhà

Bên cạnh các biện pháp chăm sóc trẻ bị tay chân miệng tại nhà đã được đề cập, các bác sĩ cũng khuyến cáo phụ huynh cần tránh một số sai lầm phổ biến sau:

Nhiều bậc phụ huynh vẫn nghĩ rằng việc kiêng gió, kiêng nước sẽ giúp trẻ khỏi bệnh nhanh hơn. Tuy nhiên, đây là quan niệm sai lầm, vì khi trẻ bị tay chân miệng, cơ thể sẽ sốt, đổ nhiều mồ hôi và có dịch từ các nốt phỏng vỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển, dẫn đến nguy cơ nhiễm trùng và bội nhiễm.
Khi trẻ bị sốt, đặc biệt là khi có triệu chứng ớn lạnh, run, nhiều phụ huynh sẽ cố gắng giữ ấm cho trẻ quá mức. Tuy nhiên, điều này không đúng, vì lúc này, trẻ cần được mặc quần áo thoáng mát, rộng rãi, thoải mái, giúp cơ thể dễ dàng thoát nhiệt. Bố mẹ cũng nên cho trẻ dùng thuốc hạ sốt theo hướng dẫn của bác sĩ để kiểm soát tình trạng bệnh.
Tay chân miệng khiến trẻ cảm thấy mệt mỏi và khó chịu, đặc biệt là khi các nốt phỏng nước xuất hiện trong miệng, gây đau khi nuốt, khiến trẻ chán ăn và biếng ăn. Trong trường hợp này, bố mẹ không nên ép trẻ ăn vì điều đó chỉ làm cho trẻ sợ hãi và có thể gây ám ảnh mỗi khi đến bữa ăn, làm tình trạng sức khỏe của trẻ trở nên tồi tệ hơn.

Khi nào cần đưa trẻ bị tay chân miệng tái khám ngay?

Trẻ em thường dễ gặp phải các biến chứng nghiêm trọng hơn so với người lớn khi mắc bệnh. Vì vậy, khi phát hiện trẻ có những triệu chứng sau, phụ huynh cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Dưới đây là một số triệu chứng mà bố mẹ cần lưu ý để có thể đưa trẻ bị tay chân miệng đi tái khám ngay:

Sốt trên 38℃ kéo dài mà không giảm.
Co giật, giật mình, hoặc quấy khóc không dứt.
Thở nhanh, không đều, hoặc có dấu hiệu hôn mê.
Mệt mỏi, đi lại khó khăn, ngủ nhiều hoặc có biểu hiện lờ đờ.
Rung tay chân hoặc mất kiểm soát vận động.
Khát nước bất thường, dù đã uống đủ nước.

Việc phát hiện sớm và xử lý kịp thời sẽ giúp hạn chế những nguy hiểm do bệnh gây ra.

Việc hiểu rõ các triệu chứng và thực hiện chăm sóc trẻ bị tay chân miệng tại nhà là yếu tố quan trọng giúp bệnh nhanh khỏi và hạn chế nguy cơ biến chứng nghiêm trọng. Nếu trong quá trình chăm sóc, trẻ có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, bố mẹ cần thông báo ngay cho bác sĩ để được tư vấn và can thiệp kịp thời.

Xem thêm: Cách chăm sóc trẻ bị viêm phổi tại nhà

Đăng bởi:

Mình là Xuân Khải - Content Marketing có kinh nghiệm trong các lĩnh vực giáo dục, sức khỏe. Mình mong rằng các bài viết của mình sẽ đem lại nhiều thông tin hữu ích cho bạn đọc.