Cách giáo dục chuẩn nhật cho ba mẹ khi trẻ nghịch ngợm, quậy phá 

Ba mẹ mệt mỏi, chán nản vì con quá nghịch ngợm, hiếu động? Đừng lo lắng, bạn không phải là người duy nhất, bởi còn rất nhiều phụ huynh cũng lâm vào hoàn cảnh như vậy. Tuy nhiên trong khi bạn đang tự hỏi “phải làm gì khi trẻ quá nghịch ngợm?” thì đã có hàng ngàn phụ huynh thành công nhờ áp dụng những cách sau.

Hiểu rõ lý do đằng sau hành vi nghịch ngợm của trẻ

Trước khi thực hiện bất cứ biện pháp can thiệp nào, điều quan trọng phải tìm hiểu kỹ lý do tại sao con có hành động khác biệt như vậy. Rất nhiều trẻ nghịch ngợm, hiếu động chỉ là vì không được cha mẹ quan tâm, chăm sóc, gần gũi hoặc cảm thấy mình bị đánh giá thấp. Do vậy, ba mẹ nên chú ý cách con phản ứng với mọi tình huống để hiểu rõ nguyên nhân gốc rễ, từ đó đưa ra các biện pháp uốn nắn phù hợp.

Vì đâu trẻ bướng bỉnh?

Thật ra, sự bướng bỉnh của trẻ không hoàn toàn là xấu. Khi bắt đầu nhận thức được về bản thân và thế giới xung quanh, trẻ sẽ tìm cách đối phó với những nguyên tắc và luật lệ của người lớn, để bảo vệ suy nghĩ của mình. Trẻ sẽ không thể khôn lớn nếu không có ý kiến, suy nghĩ, nhu cầu hay mong ước, nhờ đó trẻ mới có thể thoát ra khỏi cuộc sống phụ thuộc và rèn tính tự lập. Tuy nhiên, nếu những hành vi này vượt quá những giới hạn cho phép và vi phạm những quy tắc đạo đức, thì rất cần sự định hướng và uốn nắn kịp thời.

Trẻ muốn khẳng định cái tôi: 

Trẻ không muốn làm theo sự ra lệnh, chỉ bảo của người lớn và thường hay cố tình làm ngược lại để khẳng định mình đã lớn. Tuy nhiên, trẻ chưa phân biệt được đúng sai, năng lực và khả năng ngôn ngữ còn hạn chế. Đặc biệt, do thường bị người lớn cấm đoán nên nhu cầu độc lập của trẻ không được thỏa mãn, khiến trẻ có phản ứng cảm xúc mạnh mẽ và hành vi chống đối.

Sức khỏe thể chất của trẻ: 

Trẻ trở nên cáu bẳn, ngang ngược và "làm mình làm mẩy" khi bệnh như cảm sốt, viêm họng, đau đầu, mệt mỏi... Khi nhận thấy dấu hiệu bướng bỉnh, bố mẹ nên lưu tâm vấn đề sức khỏe của bé. Tuy nhiên, không nên chiều theo tất cả những đòi hỏi vô lý của trẻ, không tạo cho con thói quen vòi vĩnh.

Trẻ lôi kéo sự chú ý: 

Một số bố mẹ vì công việc bận rộn nên ít quan tâm đến con; hoặc bố mẹ luôn trong trạng thái lo âu, căng thẳng sẽ khiến trẻ mất đi cảm giác "gắn bó an toàn", luôn cảm thấy cô đơn, hụt hẫng và lo âu. Trẻ có những biểu hiện bứt rứt, khó chịu, hành vi cãi lại, chống đối để thu hút sự quan tâm của cha mẹ.

Cha mẹ quá chiều chuộng: 

Khi được chiều chuộng và bảo bọc quá mức, trẻ lên ba sẽ có những hành vi bướng bỉnh và chống đối. Không ít cha mẹ vì muốn đỡ mất thời gian nên chiều theo ý con cho "yên chuyện", vì vậy hành vi bướng bỉnh của trẻ sẽ ngày càng gia tăng.

Trẻ bị áp đặt, la mắng: 

Luôn có mối liên hệ trực tiếp giữa cảm xúc và hành vi của một đứa trẻ. Khi bị áp đặt, đánh mắng, trẻ sẽ mang cảm xúc khó chịu, vì vậy sẽ cư xử cộc cằn và thô bạo. Trẻ thường xuyên bị đánh mắng sẽ bị tổn thương tâm lý nặng nề, trở nên ương bướng. Trẻ sẽ học theo cha mẹ thông qua "phản ứng gương soi", vì thế sẽ có hành vi bạo lực với những thành viên khác nhỏ hơn.

Ứng phó thế nào khi trẻ bướng?

Cha mẹ cần kiểm soát cảm xúc của chính mình

Đừng mất bình tĩnh và la hét, cáu gắt với trẻ, vì điều này có thể khiến chúng ngừng nghịch ngợm trong một khoảng thời gian ngắn, nhưng về sau trẻ sẽ bắt chước cách hành xử của bạn và thể hiện tương tự trong mọi tình huống. Đặc biệt, dù tâm trạng có tồi tệ đến mức nào bạn cũng tuyệt đối không được trút giận lên trẻ.

Không nên dùng đòn roi để dạy con

Việc dùng đòn roi để giáo dục con chỉ làm tổn hại đến sức khỏe và tinh thần trẻ, và khiến con càng trở nên nghịch ngợm, bốc đồng hay phát sinh hành vi chống đối. Bởi vậy, khi trẻ nghịch ngợm không nghe lời cha mẹ nên khuyên bảo, nhắc nhở nhẹ nhàng để con dần hiểu ra hành vi sai trái và tự sửa chữa.

Kiên quyết nói KHÔNG với những đòi hỏi vô lý với trẻ

Đừng chấp nhận với mọi đòi hỏi của trẻ, kể cả khi chúng tức giận, khóc lóc, mè nheo. Hãy kiên quyết nói KHÔNG và đưa ra những giới hạn riêng cho trẻ. Chẳng hạn như trẻ đòi mua đồ chơi khi đi siêu thị, bạn có thể nhẹ nhàng nói: “Hôm nay mẹ không thể mua đồ chơi cho con được, nếu con ngoan ngoãn và đạt điểm 10 môn Toán, mẹ sẽ mua cho con”

Khen thưởng đúng chỗ, trách phạt đúng lúc

Khi con làm được việc tốt thì cha mẹ cần có những lời động viên, khen ngợi để khích lệ tinh thần giúp con tiếp tục cố gắng làm nhiều điều đúng đắn hơn. Tuy nhiên, khi trẻ nghịch ngợm không nghe lời, cha mẹ cần có hình phạt thích đáng và áp dụng ngay để con dần thay đổi tốt hơn.

Hạn chế trẻ chơi các trò chơi điện tử

Trò chơi điện tử có thể tác động đến tâm lý trẻ theo nhiều hướng khác nhau, đặc biệt những trò chơi bạo lực có thể khiến trẻ trở nên hiếu động, nghịch ngợm hơn. Do vậy, hãy chắc chắn trẻ chơi những trò chơi phù hợp với lứa tuổi, đồng thời nên hạn định thời gian chơi từ 30 phút – 1 tiếng để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe và tâm lý của trẻ.

Cho trẻ được quyền “tự quyết”

Thay vì suốt ngày yêu cầu, ra lệnh mọi điều trẻ phải làm, bạn hãy để trẻ được quyết định một số công việc nhưng trong giới hạn của sự lựa chọn. Ví dụ, bạn có thể gợi ý: Con thích mặc bộ đồ màu xanh hay màu đỏ? Con thích uống sữa hay nước cam?

Tạo lập những thói quen tốt cho trẻ

Hãy thiết lập thời gian biểu cho mọi công việc hằng ngày của trẻ, thật chi tiết, cụ thể từ thời gian thức giấc, đi học, xem ti vi, đi ngủ… Điều này sẽ giúp trẻ tạo được những thói quen tốt và rèn luyện khả năng quản lý thời gian, sắp xếp công việc.

Tổng kết: 

 Điều quan trọng nhất là cha mẹ hãy trở thành những người bạn để trẻ tâm sự, trò chuyện, từ đó có thể hiểu rõ tâm lý, tính cách và những khó khăn trẻ gặp phải, đồng thời đưa ra những lời khuyên hữu ích giúp con xử lý với mọi tình huống trong cuộc sống.