Tìm kiếm bài viết

Dạy học theo định hướng giáo dục STEM

Trong kỷ nguyên công nghiệp 4.0, định hướng giáo dục STEM ngày càng được quan tâm và áp dụng rộng rãi nhờ tập trung phát triển toàn diện các kỹ năng khoa học, kỹ thuật và công nghệ cho trẻ. Trong bài viết này, KiddiHub sẽ mang đến cho các bậc phụ huynh những thông tin bổ ích xoay quanh định hướng giáo dục STEM trong chương trình đào tạo tổng thể của thời đại mới.

STEM là gì?

STEM là một mô hình giáo dục tích hợp, kết hợp bốn lĩnh vực chính: Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học. Đây không chỉ là tập hợp các môn học riêng lẻ, mà là cách tiếp cận liên ngành nhằm phát triển tư duy logic, khả năng giải quyết vấn đề và sáng tạo của người học.

Về mặt khái niệm, STEM là từ viết tắt của các từ tiếng Anh: Science (Khoa học), Technology (Công nghệ), Engineering (Kỹ thuật) và Mathematics (Toán học). Giáo dục STEM hướng tới việc trang bị cho học sinh những kiến thức và kỹ năng từ cả bốn lĩnh vực này theo cách tích hợp, giúp các em hiểu rõ mối liên hệ giữa lý thuyết và ứng dụng thực tế. Thay vì giảng dạy từng môn học một cách tách biệt, phương pháp STEM khuyến khích học sinh vận dụng kiến thức tổng hợp để giải quyết các tình huống cụ thể trong đời sống và công việc.

Định hướng giáo dục STEM theo từng cấp học

Giáo dục STEM được xem là một định hướng hiện đại nhằm trang bị cho học sinh không chỉ kiến thức học thuật mà còn cả kỹ năng thực tiễn trong cuộc sống. Thông qua việc tích hợp các lĩnh vực Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học, phương pháp này hướng đến việc phát triển toàn diện cả về thể chất, tư duy và năng lực giải quyết vấn đề cho người học.

STEM được áp dụng dưới hình thức tích hợp liên môn, giúp tăng khả năng tư duy logic, sáng tạo và cải thiện kết quả học tập. Dù được triển khai ở mọi cấp học, cách thức áp dụng giáo dục STEM sẽ có sự điều chỉnh phù hợp với từng giai đoạn phát triển của học sinh:

Mầm non (0–6 tuổi): Đây là giai đoạn vàng để kích thích sự tò mò và đặt nền móng cho tư duy khoa học. STEM trong mầm non thường được tiếp cận thông qua trò chơi, khám phá tự nhiên và trải nghiệm trực quan.
Tiểu học: Trẻ được tiếp xúc ban đầu với khái niệm STEM, qua đó hình thành sự hứng thú với các môn học này. Mục tiêu là giúp học sinh khám phá mối liên hệ giữa kiến thức học được và thực tế xung quanh.
Trung học cơ sở: Học sinh bắt đầu nhận thức rõ ràng hơn về ứng dụng của STEM trong đời sống. Giai đoạn này giúp các em hình thành định hướng nghề nghiệp sơ khởi.
Trung học phổ thông: Ở cấp này, học sinh có thể áp dụng kiến thức và kỹ năng đã tích lũy để giải quyết các vấn đề thực tiễn phức tạp hơn. Từ đây, các em có thể tự định hình con đường nghề nghiệp tương lai dựa trên lĩnh vực yêu thích trong STEM.

Việc triển khai dạy học theo định hướng STEM có thể thực hiện qua nhiều hình thức như tích hợp chủ đề trong các môn học, tổ chức hoạt động trải nghiệm, thực hành, ngày hội STEM hoặc thành lập các câu lạc bộ STEM trong trường học với sự hướng dẫn từ giáo viên.

Khi xây dựng bài giảng STEM, nên ưu tiên các chủ đề có nội dung gọn, dễ minh họa bằng các thiết bị đơn giản, thời gian thực hiện hợp lý và xuất phát từ tình huống đời sống thực tế. Mỗi dự án nên có mục tiêu rõ ràng để đảm bảo học sinh đạt được năng lực cụ thể sau khi hoàn thành.

Để dạy học STEM hiệu quả, giáo viên cần được trang bị đầy đủ tài liệu, thiết bị, cũng như hướng dẫn về cách tổ chức hoạt động, xây dựng kịch bản và giáo án STEM. Đồng thời, học sinh cần được định hướng, khơi gợi câu hỏi và tạo điều kiện để tìm hiểu, nghiên cứu sâu hơn sau khi hoàn thành các hoạt động học tập chính.

Tầm quan trọng của STEM trong thời đại mới

Trong kỷ nguyên công nghệ số, giáo dục STEM (Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học) ngày càng trở nên thiết yếu trong việc đáp ứng nhu cầu nhân lực toàn cầu. Theo số liệu từ STEMconnector.org năm 2018, thế giới cần tới 8,65 triệu lao động có kỹ năng liên quan đến các lĩnh vực STEM. Ngành sản xuất đặc biệt chịu ảnh hưởng nặng nề với khoảng 600.000 vị trí bị bỏ trống do thiếu hụt kỹ năng phù hợp.

Tình trạng này không chỉ xảy ra ở các quốc gia đang phát triển mà còn hiện hữu ở những nước có nền công nghệ tiên tiến. Chẳng hạn, tại Vương quốc Anh, Học viện Kỹ thuật Hoàng gia cho biết mỗi năm cần ít nhất 100.000 sinh viên tốt nghiệp chuyên ngành STEM để đáp ứng nhu cầu lao động, con số này kéo dài liên tục cho tới năm 2020. Tại Đức, khoảng trống nhân sự trong các lĩnh vực như toán học, công nghệ, khoa học máy tính và khoa học tự nhiên đã lên tới 210.000 người.

Những thống kê trên cho thấy rõ ràng vai trò chiến lược của STEM trong việc xây dựng lực lượng lao động chất lượng cao nhằm thúc đẩy sự phát triển bền vững. Ở Việt Nam, nhận thức được tầm quan trọng đó, Chính phủ cùng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành nhiều chính sách nhằm khuyến khích các trường học tích cực tích hợp mô hình giáo dục STEM vào chương trình giảng dạy, mở ra cơ hội học tập thực tiễn, kích thích tư duy sáng tạo và định hướng nghề nghiệp cho thế hệ trẻ.

Những lợi ích thiết thực dành cho học sinh

Giáo dục theo định hướng STEM mang lại nhiều giá trị thiết thực, giúp học sinh không chỉ tiếp thu kiến thức mà còn phát triển năng lực một cách toàn diện. Mô hình này tạo ra môi trường học tập năng động, nơi các em được:

Vận dụng kiến thức vào tình huống thực tế, từ đó hiểu sâu hơn về bài học và tăng khả năng ứng dụng trong cuộc sống.
Khơi dậy tư duy sáng tạo, rèn luyện khả năng suy luận và giải quyết vấn đề, giúp các em đối mặt với thử thách một cách chủ động.
Tiếp cận với những tiến bộ khoa học và công nghệ hiện đại, mở rộng tầm nhìn và truyền cảm hứng khám phá.
Phát triển kỹ năng hợp tác và làm việc nhóm, nâng cao tinh thần trách nhiệm và khả năng giao tiếp trong môi trường tập thể.

Với những lợi ích thiết thực này, STEM đang dần trở thành phương pháp giáo dục không thể thiếu trong hành trình xây dựng thế hệ công dân sáng tạo và hội nhập.

Trong xu thế phát triển mạnh mẽ của công nghệ hiện nay, định hướng giáo dục STEM ngày càng được nhiều cơ sở đào tạo từ mầm non đến trung học phổ thông lựa chọn áp dụng. Phương pháp này giúp trẻ phát triển toàn diện về trí tuệ và sáng tạo, đồng thời trang bị cho các em những kỹ năng cần thiết để trở thành những nhân tài đóng góp cho sự phát triển bền vững của đất nước.

Đăng bởi:

Mình là Lê Phương Uyên - Content Marketing có kinh nghiệm trong các lĩnh vực giáo dục, sức khỏe. Mình mong rằng các bài viết của mình sẽ đem lại nhiều thông tin hữu ích cho bạn đọc.

Dạy học theo định hướng giáo dục STEM

Dạy học theo định hướng giáo dục STEM

STEM là gì?

Định hướng giáo dục STEM theo từng cấp học

Tầm quan trọng của STEM trong thời đại mới

Những lợi ích thiết thực dành cho học sinh

Bài viết liên quan