Tìm kiếm bài viết

Cha ủy quyền cho mẹ nuôi con được không?

Cha ủy quyền cho mẹ nuôi con được không là câu hỏi được nhiều người quan tâm khi cha mẹ không còn sống chung hoặc trong quá trình ly hôn. Việc chuyển giao quyền nuôi con có thể phát sinh từ mong muốn cá nhân, nhưng liệu điều này có hợp pháp và được pháp luật thừa nhận? Hãy cùng Kiddihub tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây nhé!

Cha ủy quyền cho mẹ nuôi con được không?

Theo quy định hiện hành của pháp luật Việt Nam, việc xác định quyền nuôi con sau khi ly hôn sẽ ưu tiên dựa trên sự thỏa thuận giữa hai bên cha và mẹ nhằm đảm bảo quyền lợi tốt nhất cho con. Trong trường hợp cả hai không thể đạt được sự đồng thuận, tòa án sẽ là cơ quan có thẩm quyền xem xét và đưa ra quyết định cuối cùng dựa trên các yếu tố về điều kiện sống, tinh thần và sự phát triển toàn diện của trẻ.

Tuy nhiên, trong thực tế, khi một bên – thường là người cha – có nguyện vọng để người còn lại – thường là người mẹ – tiếp tục trực tiếp chăm sóc và nuôi dưỡng con, nhiều người đặt ra câu hỏi liệu việc cha ủy quyền cho mẹ nuôi con có được không.

“Theo quy định tại Điều 85 Bộ luật Dân sự năm 2015, quyền nuôi con không thuộc nhóm quyền tài sản, tức không phải là quyền có thể chuyển nhượng, trao đổi hoặc ủy quyền thông qua hợp đồng dân sự thông thường”. Đây là quyền nhân thân, mang tính cá nhân, gắn liền với trách nhiệm nuôi dưỡng, giáo dục và bảo vệ con cái, nên không thể được chuyển giao bằng hình thức ủy quyền pháp lý thông thường.

Do đó, trong những trường hợp cần thiết, người cha không thể lập giấy ủy quyền theo mẫu thông thường để giao toàn quyền nuôi con cho mẹ, mà thay vào đó, cần thực hiện văn bản thỏa thuận, bản cam kết có công chứng, hoặc nộp đơn yêu cầu tòa án xem xét, phê chuẩn, đảm bảo mọi thủ tục được thực hiện đúng quy định pháp luật và bảo vệ tốt nhất quyền lợi của trẻ em.

Cơ sở pháp lý về quyền nuôi con và ủy quyền nuôi con

Theo quy định của pháp luật Việt Nam, vấn đề quyền nuôi con sau ly hôn được điều chỉnh cụ thể tại nhiều văn bản pháp lý, nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng của trẻ em cũng như đảm bảo sự công bằng giữa cha và mẹ. Trong đó, một số điều khoản quan trọng có thể kể đến như sau:

“Điều 81 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 quy định rằng, sau khi ly hôn, con dưới 36 tháng tuổi sẽ được giao cho mẹ trực tiếp nuôi dưỡng, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để đảm bảo sự phát triển của trẻ. Đối với những đứa trẻ từ 3 tuổi trở lên, việc xác định người nuôi con sẽ được thực hiện thông qua sự thỏa thuận giữa cha và mẹ, hoặc do Tòa án quyết định nếu không đạt được sự thống nhất.”

“Điều 85 Bộ luật Dân sự năm 2015 khẳng định quyền nuôi con là một loại quyền nhân thân, mang tính cá nhân cao, gắn liền với trách nhiệm và nghĩa vụ trực tiếp của mỗi bên đối với con cái. Chính vì vậy, quyền này không thể được chuyển giao hay ủy quyền cho người khác bằng hình thức pháp lý thông thường như đối với các quyền tài sản.”

“Điều 138 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về việc đại diện theo ủy quyền, tuy nhiên điều khoản này chỉ áp dụng đối với các giao dịch dân sự liên quan đến quyền tài sản, hoàn toàn không bao gồm quyền nhân thân như quyền nuôi con.”

Dựa trên các quy định pháp luật nêu trên, có thể kết luận rằng: việc cha ủy quyền cho mẹ nuôi con chỉ thông qua một giấy ủy quyền dân sự thông thường là không hợp pháp, bởi quyền nuôi con không thuộc phạm vi có thể chuyển giao theo hình thức này. Thay vào đó, trong những trường hợp đặc biệt hoặc vì lợi ích tốt nhất của con, người cha có thể lựa chọn các giải pháp hợp pháp như lập văn bản thỏa thuận, cam kết bằng văn bản có công chứng, hoặc nộp đơn đề nghị tòa án xác nhận hoặc điều chỉnh quyền nuôi con. Từ đó tạo điều kiện cho người mẹ được tiếp tục trực tiếp chăm sóc và nuôi dưỡng con theo đúng quy định pháp luật.

Hình thức hợp pháp để cha ủy quyền cho mẹ nuôi con

Mặc dù người cha không thể ủy quyền nuôi con cho mẹ bằng hình thức ủy quyền thông thường như trong các giao dịch dân sự khác, tuy nhiên, vẫn có nhiều cách thức hợp pháp giúp người mẹ có thể trở thành người trực tiếp chăm sóc và nuôi dưỡng con. Các biện pháp này không chỉ đảm bảo tính pháp lý, mà còn thể hiện rõ sự đồng thuận giữa các bên, góp phần hạn chế tranh chấp trong tương lai. Cụ thể, cha có thể lựa chọn một trong những hình thức sau:

Lập văn bản thỏa thuận nuôi con có công chứng: Cha và mẹ có thể cùng ký kết một văn bản thỏa thuận xác định người trực tiếp nuôi con sau ly hôn, trong đó ghi rõ nội dung và sự đồng thuận của hai bên. Văn bản này cần được công chứng hoặc chứng thực để có giá trị pháp lý, làm căn cứ nếu xảy ra tranh chấp sau này.
Nộp đơn yêu cầu Tòa án thay đổi quyền nuôi con: Trong trường hợp trước đó Tòa án đã ra quyết định giao con cho cha nuôi, nhưng cha không còn đủ điều kiện hoặc có mong muốn để mẹ đảm nhận vai trò này, cha có thể làm đơn gửi Tòa án có thẩm quyền, đề nghị xem xét và chuyển quyền nuôi con sang cho mẹ. Việc này cần được thực hiện đúng quy trình tố tụng và căn cứ trên lợi ích tốt nhất của con.
Lập bản cam kết không tranh chấp quyền nuôi con trong tương lai: Nếu cha không muốn tham gia vào việc nuôi con và hoàn toàn đồng ý để mẹ chăm sóc con về lâu dài, cha có thể lập một văn bản cam kết đơn phương, nêu rõ việc không yêu cầu thay đổi quyền nuôi con hoặc không tranh chấp về quyền nuôi con trong tương lai. Dù không thay thế cho quyết định của Tòa án, văn bản này vẫn có giá trị tham khảo quan trọng khi xảy ra tranh chấp.

Trường hợp nào người cha có thể bị mất quyền nuôi con?

Theo quy định của pháp luật hiện hành, trong một số trường hợp đặc biệt, người cha có thể bị Tòa án tước quyền nuôi con nếu vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ đối với con hoặc không đáp ứng đủ điều kiện nuôi dưỡng theo quy định pháp luật. Việc tước quyền này không chỉ nhằm bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của trẻ em, mà còn đảm bảo môi trường sống an toàn, lành mạnh cho sự phát triển toàn diện của trẻ. Một số tình huống cụ thể có thể dẫn đến việc cha mất quyền nuôi con bao gồm:

“Không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con như được quy định tại Điều 85 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014”. Khi người cha bỏ bê trách nhiệm, không quan tâm đến đời sống vật chất lẫn tinh thần của con, Tòa án có quyền xem xét lại quyền nuôi con vì lợi ích tốt nhất của trẻ.
“Có hành vi bạo lực gia đình, ngược đãi hoặc xâm phạm thân thể, tinh thần của con cái, được quy định rõ tại Điều 82 và Điều 83 của Luật Hôn nhân và Gia đình”. Đây là những hành vi bị nghiêm cấm trong mối quan hệ giữa cha mẹ và con, và là cơ sở pháp lý mạnh mẽ để thay đổi người trực tiếp nuôi con.
Không đủ điều kiện kinh tế hoặc môi trường sống không đảm bảo an toàn, lành mạnh cho trẻ, chẳng hạn như không có thu nhập ổn định, không nơi cư trú rõ ràng hoặc đang sống trong điều kiện có thể gây hại đến sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ.

Trong những trường hợp như vậy, người mẹ hoàn toàn có quyền làm đơn gửi tòa án có thẩm quyền để yêu cầu xem xét thay đổi quyền nuôi con từ cha sang mẹ. Việc này cần đi kèm với các bằng chứng cụ thể chứng minh người cha không còn đáp ứng đủ điều kiện, đồng thời thể hiện người mẹ có khả năng chăm sóc và tạo điều kiện tốt hơn cho con về mọi mặt.

Lời khuyên khi cha ủy quyền cho mẹ nuôi con

Mặc dù pháp luật Việt Nam không cho phép chuyển giao toàn bộ quyền nuôi con thông qua hình thức ủy quyền thông thường vì đây là quyền nhân thân gắn liền với nghĩa vụ và trách nhiệm của mỗi bậc phụ huynh, tuy nhiên, trong một số trường hợp cụ thể, người cha vẫn có thể lập văn bản ủy quyền cho mẹ thực hiện các công việc có liên quan đến con, miễn là đảm bảo đúng phạm vi cho phép và không trái với quy định của pháp luật. Dưới đây là những lời khuyên cần thiết khi cha có ý định ủy quyền cho mẹ chăm sóc và thay mặt con thực hiện một số thủ tục:

Xác định rõ phạm vi nội dung được ủy quyền

Người cha không thể ủy quyền toàn bộ quyền nuôi con, bởi quyền này chỉ có thể thay đổi thông qua quyết định của Tòa án hoặc văn bản thỏa thuận có giá trị pháp lý giữa cha và mẹ. Tuy nhiên, cha vẫn có thể lập văn bản ủy quyền giới hạn, cho phép người mẹ thực hiện một số công việc cụ thể liên quan đến con, chẳng hạn như:

Chăm sóc, trông nom và giáo dục con trong sinh hoạt hằng ngày;
Quản lý tài sản riêng của con (nếu có);
Thay mặt con giải quyết các thủ tục liên quan đến học tập, y tế hoặc các vấn đề pháp lý khác.

Để tránh hiểu nhầm hoặc tranh chấp về sau, nội dung ủy quyền cần được ghi rõ ràng trong văn bản, bao gồm phạm vi, thời hạn và điều kiện áp dụng.

Lập văn bản ủy quyền đúng quy chuẩn pháp luật

Việc ủy quyền cần được soạn thảo dưới dạng văn bản chính thức, trong đó nêu đầy đủ thông tin cá nhân của người ủy quyền (cha), người được ủy quyền (mẹ) và cả đứa trẻ có liên quan. Nội dung ủy quyền cần trình bày:

Cụ thể những quyền hạn được trao;
Thời hạn hiệu lực của ủy quyền;
Điều kiện giới hạn hoặc chấm dứt việc ủy quyền nếu có.

Để tăng tính pháp lý và đảm bảo văn bản có giá trị thực thi, nên mang văn bản ủy quyền đi công chứng hoặc chứng thực tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Không sử dụng ủy quyền để trốn tránh trách nhiệm

Việc người cha lập văn bản ủy quyền cho mẹ thực hiện một số nghĩa vụ thay mình không có nghĩa là cha được miễn trừ nghĩa vụ pháp lý. Cụ thể, theo “Điều 110 của Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, người cha vẫn có trách nhiệm cấp dưỡng cho con sau ly hôn”. Văn bản ủy quyền không được dùng như công cụ để trốn tránh nghĩa vụ chăm sóc, giáo dục và hỗ trợ con về mặt vật chất lẫn tinh thần.

Thỏa thuận rõ ràng với mẹ để tránh tranh chấp

Trước khi lập văn bản ủy quyền, hai bên nên ngồi lại thỏa thuận rõ ràng về nội dung, phạm vi và điều kiện áp dụng, nhằm đảm bảo mọi việc đều vì quyền lợi tối đa của con. Trong trường hợp có sự bất đồng về các điều khoản ủy quyền hoặc phát sinh tranh chấp liên quan, nên tham khảo ý kiến luật sư để được tư vấn pháp lý hoặc nộp đơn yêu cầu Tòa án can thiệp, đảm bảo việc thực hiện quyền và nghĩa vụ nuôi con là minh bạch và đúng quy định pháp luật.

Thủ tục ủy quyền nuôi con thực chất là như thế nào?

Trong thực tế, nhiều người thường nhầm lẫn giữa thủ tục ủy quyền nuôi con và thủ tục nhận con nuôi. Tuy nhiên, ngoài sự nhầm lẫn này, còn không ít trường hợp cha mẹ cần ủy quyền cho người khác thay mặt mình giải quyết những công việc liên quan đến quyền và nghĩa vụ đối với con cái.

Ví dụ, khi cha mẹ sinh sống hoặc làm việc ở nước ngoài, không thể trực tiếp nộp hồ sơ cho con nhập học vào lớp 9, hoặc không thể có mặt làm việc với cơ quan chức năng để bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho con. Trong những tình huống này, việc lập giấy ủy quyền là rất cần thiết để đảm bảo các thủ tục được thực hiện đúng luật.

Lưu ý về phạm vi ủy quyền

Khi lập giấy ủy quyền, điều quan trọng nhất là phải xác định rõ phạm vi ủy quyền. Nội dung cần cụ thể, chi tiết, tránh gây hiểu nhầm hoặc vượt quá giới hạn cho phép. Người được ủy quyền chỉ được thực hiện các công việc nằm trong phạm vi được giao, không có toàn quyền quyết định mọi vấn đề liên quan đến con mà không có sự đồng ý của cha mẹ.

Tuỳ vào từng trường hợp cụ thể, cha mẹ cần lựa chọn hình thức ủy quyền phù hợp để đảm bảo tính pháp lý và quyền lợi cho con.

Thủ tục ủy quyền thay mặt cha mẹ – Hồ sơ cần chuẩn bị

Khi thực hiện thủ tục ủy quyền thay mặt cha mẹ cần chuẩn bị hồ sơ chứa các loại giấy tờ sau:

CMND/CCCD/Hộ chiếu còn hiệu lực của cha mẹ và người được ủy quyền.
Giấy đăng ký kết hôn (nếu ủy quyền là của cả cha và mẹ).
Giấy khai sinh của con để chứng minh quan hệ cha mẹ – con.

Giấy tờ chứng minh lý do ủy quyền:

Nếu ủy quyền quản lý tài sản (ví dụ: đất đai, sổ tiết kiệm...) cần cung cấp giấy tờ liên quan như sổ đỏ, sổ hồng, sổ ngân hàng...
Nếu ủy quyền tham gia vụ việc pháp lý (như phiên tòa liên quan đến con), cần có giấy triệu tập, giấy mời của cơ quan chức năng.

Hình thức thực hiện ủy quyền

Giấy ủy quyền không bắt buộc phải có công chứng hoặc chứng thực. Tuy nhiên, để đảm bảo tính pháp lý và được chấp nhận rộng rãi tại các cơ quan, cha mẹ nên cân nhắc việc công chứng hoặc chứng thực giấy ủy quyền tại phòng công chứng hoặc UBND xã/phường.

Việc cha ủy quyền cho mẹ nuôi con là hoàn toàn có thể nếu được thực hiện đúng quy định pháp luật. Tuy nhiên, để đảm bảo quyền lợi cho cả cha, mẹ và đặc biệt là con, việc lập văn bản ủy quyền cần rõ ràng, cụ thể và có chứng thực hợp lệ. Trường hợp có tranh chấp hoặc phát sinh pháp lý, nên tham khảo ý kiến từ luật sư để được hỗ trợ kịp thời và chính xác. Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào hãy liên hệ ngay Kiddihub để được tư vấn rõ hơn nhé!

Đăng bởi: