Tìm kiếm bài viết

Những bí quyết giúp bố mẹ phân biệt trẻ chậm nói và trẻ tự kỷ

Phân biệt trẻ chậm nói và trẻ tự kỷ là một vấn đề quan trọng đối với các bậc cha mẹ và giáo viên. Trẻ chậm nói là trẻ có khó khăn trong việc phát triển ngôn ngữ và giao tiếp, nhưng không có những dấu hiệu khác của rối loạn phổ tự kỷ (ASD). Trong bài viết này, Kiddihub sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về hai khái niệm này nhé!

Khái niệm về trẻ chậm nói, trẻ tự kỷ

Nhiều bố mẹ thắc mắc trẻ chậm nói có phải là trẻ tự kỷ hay không? Nhưng thực tế, 2 khái niệm này hoàn toàn khác nhau.

Trẻ chậm nói

Một số bé bị trì hoãn trong việc phát triển ngôn ngữ và giao tiếp, tức là bé nói và biểu lộ ngôn ngữ chậm hơn so với các bé cùng tuổi. Bé có thể phát âm các từ nhưng người nghe sẽ rất khó đoán được bé muốn nói gì. Do đó, các bé chậm nói thường gặp khó khăn trong việc truyền đạt ý nghĩ của bản thân.

Tùy thuộc vào lứa tuổi, trẻ chậm nói có những biểu hiện khác nhau, nhưng có một số dấu hiệu thường gặp như sau:

Trẻ không phản ứng với âm thanh to
Trẻ không nói được từ đơn giản như "mẹ" hay "bà"
Trẻ không làm được các cử chỉ như chào tay, gật đầu hay chỉ đồ vật
Trẻ không phản ứng khi được kêu tên
Trẻ không biết và không có hành động đáp lại với các từ cơ bản như: “không”, “chào con” hay “tạm biệt”
Trẻ không để ý đến môi trường xung quanh

Trẻ tự kỷ

Trẻ bị ASD, hay còn gọi là rối loạn phổ tự kỷ, là trẻ có vấn đề về thần kinh phát triển liên quan đến việc giao tiếp và tương tác xã hội. Các biểu hiện của trẻ tự kỷ có thể kể đến như:

Không có sự giao tiếp mắt với người khác.
Không biết chỉ vào các vật hay người khi muốn gọi sự chú ý.
Không biết bắt chước các hành động hay âm thanh của người khác.
Không biết sử dụng cử chỉ hay lời nói để diễn đạt mong muốn hay cảm xúc.
Không biết chia sẻ hay tham gia vào các trò chơi tương tác với bạn bè.
Có hành vi lặp đi lặp lại như xoay vòng, vỗ tay, rung đầu,…
Có sở thích hay quan tâm quá mức vào một số vật hay hoạt động cụ thể.
Có phản ứng quá mức hoặc không phản ứng gì với các kích thích cảm giác như âm thanh, ánh sáng, mùi vị,…

Trẻ tự kỷ có vấn đề về thần kinh phát triển liên quan đến việc giao tiếp và tương tác

Tầm quan trọng của việc phân biệt trẻ chậm nói và trẻ tự kỷ

Việc phân biệt trẻ chậm nói và trẻ tự kỷ là rất quan trọng để có thể xác định được nguồn gốc của vấn đề và áp dụng các phương pháp can thiệp thích hợp.

Cả hai loại rối loạn này nếu không được nhận biết và chữa trị kịp thời, đều có thể gây ra các tác động xấu đến sự phát triển toàn diện của bé, làm cho bé gặp khó khăn trong việc học hỏi, giao tiếp và thích nghi với xã hội.

Cần phân biệt trẻ chậm nói và trẻ tự kỷ để có biện pháp can thiệp sớm

Bên cạnh đó, việc phân biệt trẻ chậm nói và trẻ tự kỷ cũng giúp cho cha mẹ có được một cái nhìn khách quan và hiểu biết hơn về con của mình. Đồng thời, cha mẹ cũng có thể nhận được sự hỗ trợ từ các chuyên gia y tế, giáo dục và các tổ chức xã hội để hỗ trợ con vượt qua các trở ngại để phát triển tiềm năng của mình.

Hướng dẫn cách phân biệt trẻ chậm nói và trẻ tự kỷ

Mong rằng qua phần đầu bài viết, ba mẹ đã có được đáp án cho câu hỏi "trẻ chậm nói có phải là trẻ tự kỷ?". Và sau đây sẽ là ba tiêu chí có thể giúp các bậc phụ huynh phân biệt trẻ chậm nói và trẻ tự kỷ chính xác nhất.

Ngôn ngữ

Trong khi trẻ chậm nói chỉ có khó khăn trong việc sử dụng lời nói để giao tiếp, thì trẻ tự kỷ lại có rối loạn toàn diện về ngôn ngữ. Trẻ tự kỷ không chỉ có khó khăn về lời nói mà còn về cách nhận thức và biểu lộ như cử chỉ hay biểu cảm.

Trẻ chậm nói có thể phát âm được một số từ hoặc cụm từ, nhưng có thể không rõ ràng hoặc không đúng ngữ pháp. Trẻ có thể bắt chước được âm thanh hay từ ngữ khi được yêu cầu hoặc khi muốn gọi sự chú ý.

Trong khi đó, trẻ tự kỷ thường không bắt chước hay chỉ bắt chước theo kiểu lặp lại (echo) mà không hiểu ý nghĩa.

Các tiêu chí phân biệt trẻ chậm nói và trẻ tự kỷ

Trẻ chậm nói có thể sử dụng lời nói để diễn đạt mong muốn hay cảm xúc của mình, nhưng có thể không biết cách sử dụng các từ chỉ thời gian, không gian, nguyên nhân,… Trẻ có thể sử dụng các từ đại diện như "đây", "đó", "này",… để chỉ vào các vật hay người.

Trong khi trẻ tự kỷ không dùng lời nói để trao đổi mà chỉ lặp lại một số từ, không tuân thủ các quy tắc ngữ pháp hay ngữ điệu.

Giao tiếp và tương tác xã hội

Trong khi trẻ chậm nói chỉ có khó khăn trong việc giao tiếp bằng lời nói, thì trẻ tự kỷ lại có rối loạn toàn diện về giao tiếp và tương tác xã hội.

Trẻ chậm nói có thể duy trì được sự liên lạc mắt với người khác, biết cách chia sẻ hay tham gia vào các trò chơi tương tác với bạn bè. Trẻ có thể bày tỏ được sự quan tâm hay thích thú với những gì xung quanh.

Ngược lại, trẻ tự kỷ thường không duy trì được sự liên lạc mắt, không biết chỉ vào các vật hay người khi muốn gọi sự chú ý. Trẻ không biết sử dụng cử chỉ hay lời nói để diễn đạt mong muốn hay cảm xúc. Trẻ không tham gia hay quan tâm đến các hoạt động xã hội.

Trả chậm nói và tự kỷ khác nhau về khả năng giao tiếp và tương tác xã hội

Trẻ chậm nói có thể hiểu được ý muốn hay cảm xúc của người khác qua giọng nói hay biểu cảm khuôn mặt. Trẻ có thể bắt chước được các hành động hay âm thanh của người khác. Trong khi đó, trẻ tự kỷ thường không hiểu được những gì người khác nghĩ hay cảm nhận

Trẻ chậm nói có thể phát triển được các kỹ năng xã hội như chào hỏi, giới thiệu bản thân, làm quen với người mới,… Trong khi đó trẻ tự kỷ thường không biết cách giao tiếp và hòa nhập với môi trường xung quanh. Trẻ có khuynh hướng sống tự lập và không để ý đến người khác

Hành vi và ý thích

Trẻ chậm nói có sự đa dạng, linh hoạt trong các hành vi và ý thích của mình. Trẻ có thể chơi được nhiều loại đồ chơi khác nhau, biết cách sáng tạo và tưởng tượng khi chơi. Trẻ có thể chuyển đổi được sự chú ý từ một hoạt động sang một hoạt động khác.

Trẻ chậm nói có thể chơi được nhiều loại đồ chơi khác nhau

Còn trẻ tự kỷ thường có sự hạn chế và cố định trong các hành vi, ý thích của mình. Trẻ có xu hướng chỉ quan tâm quá mức vào một số vật hay hoạt động cụ thể còn với các đồ vật, hoạt động khác thì thờ ơ, không có hứng thú.

Phân biệt trẻ tự kỷ và trẻ tự kỷ chậm nói

Trẻ tự kỷ và trẻ tự kỷ chậm nói là hai khái niệm khác nhau mà ba mẹ cũng cần chú ý. Ngoài những biểu hiện tương tự trẻ tự kỷ, trẻ tự kỷ chậm nói còn có thêm các triệu chứng về ngôn ngữ như: nói muộn, hoặc đã biết nói nhưng sau đó lại im lặng, phát âm không rõ ràng, ngôn ngữ bị động.

Việc phân biệt trẻ tự kỷ và trẻ tự kỷ chậm nói sẽ giúp ba mẹ có được những phương pháp can thiệp phù hợp với tình trạng của trẻ. Việc xác định sai và đưa ra những biện pháp nhầm lẫn sẽ không giúp tình trạng của trẻ được cải thiện, thậm chí là còn tăng nặng. Vậy nên ba mẹ hãy lưu ý đưa trẻ tới những cơ sở y tế uy tín và chuyên về lĩnh vực này để được thăm khám chi tiết nhất.

Nguyên nhân khiến trẻ chậm nói, trẻ tự kỷ

Sau khi phân biệt trẻ chậm nói và trẻ tự kỷ, ta cùng tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến 2 tình trạng này.

Đối với trẻ chậm nói

Các yếu tố sau đây có thể là nguyên nhân khiến trẻ bị chậm nói:

Bé chậm phát triển: Đây là nguyên nhân chậm nói đơn thuần, do mỗi trẻ sẽ có tốc độ phát triển không giống nhau.
Có vấn đề về lưỡi, môi: Các trường hợp như hở hàm ếch, dây thắng lưỡi ngắn,… sẽ khiến bé khó khăn trong việc phát ra âm thanh. Dẫn đến hiện tượng chậm nói.
Có vấn đề về thính giác: Nếu bé nghe kém sẽ làm bé chậm hiểu và chậm bắt chước để sử dụng ngôn ngữ.
Có vấn đề về não bộ: Đây là nguyên nhân của trường hợp bé chậm nói kèm theo các rối loạn khác như rối loạn tự kỷ, rối loạn phát triển toàn diện,… Khi đó, não bộ của bé không thể xử lý và điều khiển các cơ quan liên quan đến lời nói một cách bình thường.

Đối với trẻ tự kỷ

Nguyên nhân gây ra rối loạn phổ tự kỷ (ASD) cho đến nay vẫn chưa được làm rõ. Các nghiên cứu cho rằng ASD là kết quả của sự kết hợp giữa các yếu tố di truyền và môi trường. Một số yếu tố có thể tăng nguy cơ ASD cho trẻ là:

Sinh non
Có anh chị em ruột bị ASD.
Có cha mẹ già (trên 40 tuổi) khi sinh con.
Có biến chứng trong quá trình mang thai hoặc sinh con.
Tiếp xúc với các tác nhân gây hại trong thai kỳ như thuốc lá, rượu, ma túy hay các loại thuốc không an toàn.

Kiddihub - Cung cấp giải pháp can thiệp sớm cho trẻ chậm nói, trẻ tự kỷ

Nếu bạn là bố mẹ của trẻ chậm nói hay trẻ tự kỷ, bạn có thể gặp nhiều khó khăn trong việc tìm kiếm một ngôi trường hay một trung tâm phù hợp với nhu cầu và khả năng của con. Bạn có thể không biết được chất lượng giáo dục, cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên.

Vậy làm thế nào để bạn có thể chọn được một nơi giáo dục tốt nhất cho con? Đó là lúc bạn cần đến Kiddihub - nền tảng dạy con, review và chọn trường, trung tâm số 1 Việt Nam. Kiddihub là một startup giáo dục, với sứ mệnh giúp hàng triệu phụ huynh chọn trường mầm non, tiểu học, trung tâm tiếng anh, năng khiếu chỉ với nhấp chuột.

Kiddihub sẽ giúp bố mẹ tìm trung tâm giáo dục phù hợp với trẻ chậm nói, trẻ tự kỷ

Mong rằng qua bài viết này đã giúp ba mẹ phân biệt trẻ chậm nói và trẻ tự kỷ. Và nếu có nhu cầu, ba mẹ đừng quên ghé ngay Kiddihub để biết thêm chi tiết và bắt đầu tìm kiếm cho con một ngôi trường hay một trung tâm phù hợp nhất.

Đăng bởi: ThuHuong

Nhóm công khai

102K thành viên

20+ bài viết mỗi ngày

Từ trong bụng đến giảng đường