Tìm kiếm bài viết

Can thiệp sớm là gì? Các phương pháp can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ

Can thiệp sớm là gì? Có những phương pháp can thiệp sớm nào dành cho trẻ tự kỷ? Tại sao trẻ tự kỷ cần được áp dụng các biện pháp can thiệp sớm? Tất cả vấn đề này sẽ được giải đáp trong bài viết này, ba mẹ hãy cùng Kiddihub khám phá nhé!

Can thiệp sớm là gì?

Can thiệp sớm là gì? Can thiệp sớm là hướng dẫn (mang tính chất giáo dục) sớm cho trẻ và gia đình trẻ. Can thiệp sớm trong 5 năm đầu đời có thể cải thiện rất nhiều chất lượng cuộc sống cho trẻ tự kỷ và gia đình. Đây là bước chuẩn bị quan trọng để trẻ bước vào lớp mẫu giáo và học tiếp lên, đồng thời can thiệp sớm cũng chuẩn bị cho trẻ hành trang hòa nhập ở bậc phổ thông.

Vậy mục đích của can thiệp sớm là gì? Việc can thiệp sớm nhằm làm giảm thiểu các rào cản cốt lõi, bao gồm khó khăn trong giao tiếp và tương tác xã hội, hành vi hạn chế, hành vi lặp đi lặp lại và các vấn đề mắc kèm ở trẻ tự kỷ. Bên cạnh đó, việc này giúp tối đa hóa sự độc lập của trẻ tự kỷ bằng cách tạo điều kiện học tập và có được các kỹ năng thích ứng. Đồng thời, hành động này làm loại bỏ, giảm bớt và ngăn chặn những hành vi không mong muốn cản trở sự phát triển các kỹ năng cơ bản.

Một ví dụ về can thiệp sớm giúp ba mẹ có thể hiểu hơn về mục đích và hiệu quả phương pháp này. Một trẻ tự kỷ được can thiệp sớm trong 5 năm đầu đời có thể tự lập trong sinh hoạt, hòa nhập với cộng đồng, sẵn sàng tiếp nhập các chương trình giáo dục và có được sự phát triển tương đối bình thường sau này. Ngược lại, nếu không được can thiệp kịp thời, các khả năng về ngôn ngữ, hành động của trẻ sẽ bị hạn chế, cuộc sống bị lệ thuộc vào gia đình và dễ gặp phải các vấn đề về tâm thần khi lớn.

Có nên can thiệp sớm trẻ chậm phát triển ngôn ngữ không?

Việc can thiệp sớm trẻ chậm phát triển ngôn ngữ là một điều nên làm. 5 năm đầu tiên trong quá trình phát triển của trẻ là giai đoạn học tập quan trọng, đặc biệt 3 năm đầu là thời điểm tốt để đánh giá chẩn đoán và can thiệp sớm ở trẻ tự kỷ chậm ngôn ngữ. Nếu không có sự can thiệp sớm và thích hợp, trẻ khó có thể diễn đạt các nhu cầu của bản thân, hạn chế về cảm xúc kéo theo các hành vi hung hăng, không quan tâm đến môi trường xung quanh. Điều này cản trở khả năng khám phá và học hỏi của trẻ, dẫn đến tình trạng chậm phát triển khả năng học tập ở lứa tuổi học đường…

*Có nên can thiệp sớm cho trẻ chậm phát triển ngôn ngữ?*

Nếu không can thiệp kịp thời, tình trạng chậm phát triển ngôn ngữ của trẻ có thể dẫn đến nhiều khuyết tật về giao tiếp và học tập. Vì vậy, cha mẹ hãy quan tâm và dành nhiều thời gian cho con, đặc biệt là qua những thói quen hàng ngày của con như ăn uống, vệ sinh, đi lại, đi ngủ.

Một ví dụ về can thiệp sớm mà cha mẹ nên tham khảo đó là cùng trẻ đọc truyện, cùng chơi, cùng khám phá thế giới xung quanh. Điều này có thể cải thiện khả năng chú ý của trẻ, tăng vốn từ vựng, giúp trẻ hiểu và diễn đạt nhu cầu của mình một cách phù hợp, chính xác, ngắn gọn, phù hợp với trí nhớ và nhận thức của trẻ. Khi xem, cha mẹ nên giới thiệu, nhận xét về nhân vật, hoạt động, lời thoại để con phát triển phản xạ ngôn ngữ.

Phương pháp can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ chậm phát triển ngôn ngữ

Dưới đây là các phương pháp can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ chậm phát triển về ngôn ngữ mà bạn nên chú ý:

Phương pháp TEACCH

Phương pháp TEACCH đã được thực hiện trên toàn tiểu bang ở Hoa Kỳ, nhằm mục đích điều trị và giáo dục trẻ tự kỷ và trẻ khuyết tật giao tiếp. Kỹ năng học tập ở trẻ em được đánh giá bởi PEP: hiệu suất tâm lý giáo dục.

Các khóa học cụ thể được dạy theo phương pháp TEACCH cho trẻ tự kỷ bao gồm bắt chước, tri giác, vận động thô, vận động tinh, phối hợp tay mắt, khả năng lĩnh hội, khả năng ngôn ngữ... một bộ quy trình phản ứng hoàn chỉnh. Phương pháp này đáp ứng nhu cầu của trẻ, giúp trẻ tự kỷ hiểu được cách thức yêu cầu và thỏa mãn, tập trung vào những kỹ năng hiện có của trẻ chứ không chỉ là những thiếu sót. Một hạn chế của phương pháp này là tập trung nhiều vào đồ dùng dạy học nên sẽ cần nhiều nhân lực thực hiện.

Phương pháp can thiệp sớm về phát triển quan hệ xã hội

Với phương pháp can thiệp phát triển quan hệ xã hội (Relationship Development Intervention – RDI), cha mẹ sẽ giao tiếp với con nhiều hơn thông qua cử chỉ, nét mặt và ánh mắt, thay vì quá chú trọng vào giao tiếp bằng lời nói. Khi đó, “chỉ cần khả năng nhận thức của trẻ tốt và thời cơ chín muồi, ngôn ngữ sẽ phát ra một cách tự nhiên”.

Phương pháp dạy trẻ tự kỷ này được phát triển bởi hai bác sĩ tâm lý Stanley Greenspan và Serena Wade. Chương trình bao gồm ba yếu tố: Dựa trên sự phát triển cảm xúc, sự khác biệt cá nhân và dựa trên mối quan hệ. Phương pháp này nhằm tạo phát triển về mặt cảm xúc hơn là trí tuệ, trẻ em được khuyến khích tương tác tích cực. Tuy nhiên, phương pháp này cũng có khuyết điểm là không dạy cách học, cách phát triển trí tuệ như những đứa trẻ khác, ban đầu tiếp xúc với con hơi khó khăn.

Phương pháp dạy trẻ tự kỷ ABA

Phân tích hành vi ứng dụng (Applied Behaviour Analysis - ABA) là một trong các phương pháp can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ được sử dụng rộng rãi nhất. Phương pháp này đề cập đến một loạt các kỹ thuật được thiết kế để khuyến khích hành vi tích cực ở trẻ tự kỷ thông qua hệ thống phần thưởng.

Phương pháp dạy trẻ tự kỷ này dựa trên thuyết hành vi khoa học. Đối với mỗi trẻ, các đánh giá được thực hiện khi bắt đầu chương trình can thiệp để xem trẻ đã có kỹ năng nào và kỹ năng nào chưa có. Sau đó chọn bài tập và tài liệu phù hợp với đánh giá ban đầu. Nội dung đào tạo chung và mỗi buổi liệt kê từng kỹ năng trong mọi lĩnh vực (giao tiếp, xã hội, kiến thức, tự chăm sóc, vận động, vui chơi, v.v.). Những kỹ năng này thường được nhóm thành các năng lực phụ và xếp theo thứ tự phát triển, từ đơn giản đến phức tạp. Lợi ích của phương pháp ABA là dạy trẻ tự kỷ những kỹ năng và hành vi mới có thể áp dụng trong mọi tình huống hoặc địa điểm.

Phương pháp PECS

Phương pháp hệ thống giao tiếp trao đổi hình (Picture Exchange Communication System - PECS). Phương pháp dạy trẻ tự kỷ này được giới thiệu bởi nhà tâm lý học Andrew Bundy và nhà trị liệu ngôn ngữ Lori Frost tại Chương trình Tự kỷ Delaware. Phương pháp này dựa trên phép đo ABA, thay đổi hình ảnh theo nhu cầu của trẻ.

Phương pháp PECS là để trẻ sắp xếp các bức tranh thành các câu có nhiều từ, trước tiên trẻ phải đưa cho cha mẹ một chai nước để uống, hoặc chỉ vào một cốc nước và dán lên cửa tủ lạnh, dần dần mở rộng sang các ý tưởng khác. Một số người lo lắng rằng phương pháp dạy này sẽ ảnh hưởng đến việc học nói của trẻ, nhưng thực tế đáp án là không ảnh hưởng. Ngược lại, có báo cáo rằng PECS giúp cải thiện kỹ năng nói của trẻ tự kỷ.

Tích hợp các giác quan

Các giác quan cung cấp cho chúng ta nguồn thông tin cần thiết để hiểu thế giới từ những hiện tượng bên ngoài và bên trong cơ thể. Năm giác quan: Nghe, nhìn, nếm, ngửi, xúc chạm, phản ứng với các hiện tượng đến từ bên ngoài và bên trong cơ thể, từ đó tổng hợp các thông tin giúp chúng ta xây dựng hiểu biết về thế giới. Liệu pháp tích hợp giác quan là một phương pháp hữu ích để dạy trẻ tự kỷ cách liên hệ với môi trường xung quanh.

Một trong những khó khăn chính mà trẻ tự kỷ gặp phải là hiểu thế giới xung quanh. Những người mắc chứng tự kỷ có thể không hiểu cơ thể của chính họ. Như vậy, họ có thể thể hiện hành vi bất thường để "cảm nhận" mọi thứ. Ví dụ, một số trẻ tự kỷ có thể đập đầu vào tường hoặc quay vòng vòng, một số người bị thương hoặc đụng phải đồ vật. Những hành vi này là kết quả trực tiếp của sự thiếu hài hòa giữa các giác quan.

*Phương pháp can thiệp sớm tích hợp các giác quan*

Không gian đa giác quan có nhiều hình thức. Ví dụ, không gian có thể tối hoặc sáng, có âm nhạc êm dịu hoặc không, nhưng điều quan trọng là tập trung vào các chức năng của không gian, chẳng hạn như trị liệu, giáo dục và thư giãn. Các thiết bị được sử dụng trong không gian sẽ tùy chỉnh, ví dụ như phát nhạc to nhỏ, cường độ ánh sáng, thay đổi đồ vật có trong không gian như bóng, gương, ống cao su, đệm nước, v.v. Từ đó giúp trẻ tự kỷ biết sử dụng giác quan để cảm nhận sự thay đổi của môi trường xung quanh.

Trên đây là những thông tin về can thiệp sớm là gì và các phương pháp can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ chậm phát triển ngôn ngữ mà các bạn có thể tham khảo. Nếu còn thắc thắc nào khác, các bạn hãy nhanh chóng liên hệ ngay với Kiddihub hoặc comment bên dưới để được giải đáp những cách dạy con cũng như tìm hiểu về mô hình can thiệp sớm Denver nhé!

Đọc thêm: Top trung tâm can thiệp sớm, lớp can thiệp sớm cho trẻ tốt nhất

Đăng bởi: ThuHuong

ThuHuong

Bài viết liên quan

Hiện chưa có bài viết cho chủ đề này