Tìm kiếm bài viết

15 cách nuôi dạy con cái của người Việt Nam mà không ở đâu có

Cách nuôi dạy con cái của người Việt Nam phản ánh sâu sắc nét văn hóa, truyền thống và quan niệm sống của dân tộc. Từ xưa đến nay, việc giáo dục con luôn được xem là trách nhiệm lớn lao của gia đình, đặc biệt là vai trò của cha mẹ. Tuy nhiên, trong bối cảnh xã hội hiện đại, nhiều phương pháp nuôi dạy truyền thống đang bộc lộ những hạn chế, đặt ra yêu cầu phải thay đổi để phù hợp hơn với sự phát triển toàn diện của trẻ. Hãy cùng Kiddihub tìm hiểu về những phương pháp này bạn nhé!

Nuôi con trong vòng an toàn - cách nuôi dạy con cái của người Việt Nam

Một trong những xu hướng nuôi dạy con phổ biến tại Việt Nam là cha mẹ thường có xu hướng bảo vệ con quá mức. Nỗi lo con bị bẩn, bị đau, bị ốm hay vấp ngã khiến nhiều bậc phụ huynh luôn muốn giữ con trong "vùng an toàn", không dám để con tự làm việc, chơi đùa thoải mái hay khám phá thế giới xung quanh. Hệ quả là trẻ dần bị tước đi cơ hội học hỏi, rèn luyện các kỹ năng sống cần thiết cho sự trưởng thành.

Trong khi đó, ở nhiều quốc gia phát triển, trẻ em được khuyến khích trải nghiệm cuộc sống qua việc chơi đùa ngoài trời, tiếp xúc với thiên nhiên, từ việc nghịch cát, lội bùn đến chơi trong tuyết. Những hoạt động này không chỉ giúp trẻ thích nghi tốt với môi trường sống mà còn thúc đẩy khả năng sáng tạo, khám phá và phát triển trí tuệ cảm xúc.

Việc nuôi con trong sự bao bọc quá mức dễ khiến trẻ trở nên nhút nhát, phụ thuộc và thiếu tự tin khi đối mặt với khó khăn. Dù vậy, điều đó không có nghĩa là cha mẹ buông lỏng hoàn toàn. Phụ huynh cần ở bên định hướng, cảnh báo nguy cơ khi cần thiết, nhưng vẫn trao cho con quyền được tự do trải nghiệm. Khi được rèn luyện thông qua hành động thực tế, trẻ sẽ trưởng thành hơn, chủ động hơn trong học tập cũng như trong cuộc sống.

Đánh giá con phát triển qua “cân nặng”

Không ít cha mẹ Việt Nam vẫn có thói quen đánh giá sự phát triển của trẻ chỉ qua… con số trên bàn cân. Cân nặng dường như trở thành thước đo duy nhất để kết luận rằng con có đang được chăm sóc tốt hay không. Chính vì vậy, nhiều phụ huynh rơi vào trạng thái lo lắng, căng thẳng khi thấy con mình nhẹ cân hơn những đứa trẻ khác. Họ mang nỗi ám ảnh bị phán xét, so sánh – “con còi quá”, “nuôi con kiểu gì mà không chịu lớn”… khiến việc nuôi con trở thành một cuộc đua về số ký, hơn là hiểu đúng nhu cầu của trẻ.

Tuy nhiên, theo góc nhìn khoa học, trọng lượng cơ thể không phản ánh đầy đủ tình trạng dinh dưỡng hay sức khỏe toàn diện của trẻ. Một đứa trẻ phát triển tốt cần được cung cấp đủ dưỡng chất, nhưng cũng cần vận động, chơi đùa, tham gia thể thao để phát triển thể lực, tăng cường đề kháng và sự dẻo dai. Trẻ có thân hình mảnh mai chưa chắc đã yếu, cũng như trẻ mũm mĩm chưa chắc đã khỏe. Điều quan trọng là sự cân bằng và phù hợp với thể trạng riêng của mỗi bé, chứ không phải chạy theo một tiêu chuẩn chung nào cả.

Học giỏi luôn là điều quan trọng nhất

Từ xưa đến nay, trong tư duy của nhiều bậc phụ huynh Việt Nam, thành tích học tập gần như là tiêu chí quan trọng nhất để đánh giá một đứa trẻ. Bảng điểm, thứ hạng trong lớp, kết quả các kỳ thi… trở thành thước đo duy nhất phản ánh "sự thành công" của con trong mắt cha mẹ, ông bà và cả họ hàng. Chỉ cần con học giỏi, đạt điểm cao là đủ – đó là niềm tự hào, là “báo cáo thành tích” được chia sẻ khắp nơi.

Với quan niệm này cách nuôi dạy con cái của người việt nam dường như việc học đang trở thành nhiệm vụ duy nhất của trẻ. Các em bị cuốn vào vòng xoáy học chính khóa, học thêm, học phụ đạo, đến mức thời gian cho vận động, vui chơi hay phát triển kỹ năng sống gần như bị gạt bỏ. Ngay cả việc đơn giản như gấp quần áo, dọn dẹp hay ăn uống đúng giờ cũng được người lớn làm thay, miễn là con có thời gian ngồi vào bàn học.

Tư tưởng cho rằng “chỉ cần học giỏi là đủ” thực chất là một nhận thức lệch lạc. Trẻ em cần được phát triển một cách toàn diện – không chỉ về kiến thức, mà còn cả kỹ năng, tư duy độc lập, thể lực, giao tiếp xã hội và khả năng thích nghi. Muốn con thành công trong tương lai, cha mẹ cần tạo điều kiện để trẻ vừa học vừa chơi, được khám phá thế giới xung quanh, được trải nghiệm và tự lập từ khi còn nhỏ.

Quan niệm “nét chữ thể hiện con người”

Từ thời phong kiến, người Việt đã truyền tai nhau câu nói “nét chữ là nết người” như một chuẩn mực trong việc đánh giá tính cách và phẩm chất cá nhân. Quan điểm này vẫn còn tồn tại đến ngày nay, khiến không ít bậc cha mẹ ép con phải rèn chữ thật đẹp. Nhiều em nhỏ bị buộc tham gia các lớp luyện chữ khuôn mẫu, viết theo đúng từng nét mà đôi khi không phù hợp với khả năng phát triển cơ tay, xương khớp trong độ tuổi đang lớn.

Tuy nhiên, sự thật là chữ viết – dù đẹp hay xấu – không phản ánh tính cách hay giá trị đạo đức của một con người. Thậm chí, theo một số nghiên cứu, trẻ được viết chữ một cách tự do, không gò bó vào khuôn mẫu, thường có khả năng sáng tạo và tư duy linh hoạt hơn. Thay vì đặt áp lực về “chữ đẹp như in”, cha mẹ nên khuyến khích con viết rõ ràng, dễ đọc và theo kịp tiến độ học trên lớp. Đây mới là cách tiếp cận phù hợp, giúp con học hiệu quả mà vẫn phát triển một cách tự nhiên.

Bắt chước cách làm của người khác

Không ít bậc cha mẹ ở Việt Nam chọn cách nuôi dạy con bằng cách nhìn sang người khác. Họ thường bàn tán xung quanh hay những chuẩn mực được xã hội ghép, kiểu như: “Nuôi con kiểu gì mà trông ốm yếu thế?”, “Phải cho con học thêm thì mới theo kịp bạn bè chứ”, hay “Chị A cho con uống sữa công thức nên bé lanh lợi lắm”… Những quan điểm này vô tình đẩy cha mẹ vào áp lực so sánh, khiến việc dạy con trở nên lệch hướng và thiếu tính cá nhân hóa, gây tác động tiêu cực đến sự phát triển tự nhiên của trẻ.

Việc quá coi trọng ý kiến từ bên ngoài dễ khiến cha mẹ đánh mất lập trường. Trong khi đó, mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt với năng lực, tư duy và thể trạng không giống nhau. Hành trình nuôi dạy con cần được xây dựng dựa trên đặc điểm riêng của trẻ, hoàn cảnh sống và điều kiện của từng gia đình. Tham khảo là tốt, nhưng rập khuôn lại cách người khác làm chưa bao giờ là cách nuôi dạy khôn ngoan.

Thiên lệch vào môn tự nhiên

Trong cách nuôi dạy con cái của người việt nam, các môn tự nhiên – đặc biệt là Toán – thường được xem như "xương sống" của quá trình học tập. Toán học được đánh giá là nền tảng cho khả năng tư duy logic, và là môn “chủ lực” quyết định kết quả học tập. Vì vậy, không ít phụ huynh dồn mọi sự chú ý vào các môn Toán, Lý, Hóa, trong khi lại xem nhẹ tầm quan trọng của các môn xã hội như Lịch sử, Địa lý hay Văn học.

Chính sự thiên lệch này đã khiến nhiều học sinh mất dần hứng thú với các môn xã hội, dẫn đến hiểu biết hạn chế về thế giới xung quanh, lịch sử, văn hóa, và các giá trị nhân văn. Thực tế, khả năng tư duy không chỉ đến từ Toán học, mà còn được hình thành thông qua hoạt động sáng tạo, vui chơi, nghệ thuật, và cả quá trình học các môn xã hội. Những kiến thức về lịch sử hay địa lý giúp trẻ mở rộng vốn hiểu biết, nâng cao tư duy phản biện và kỹ năng giao tiếp – những yếu tố quan trọng cho sự phát triển toàn diện.

Khi chỉ tập trung vào môn tự nhiên, trẻ dễ bị áp lực học tập, thậm chí có thể hình thành tâm lý sợ học. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến kết quả mà còn làm giảm niềm yêu thích học tập, cản trở trẻ phát triển một cách trọn vẹn.

Ép con nghe lời mà không lắng nghe

Một trong những sai lệch phổ biến trong việc nuôi dạy con ở Việt Nam là việc cha mẹ ra quyết định thay cho con mà không cần biết con nghĩ gì hay mong muốn điều gì. Trẻ thường bị buộc phải “ngoan ngoãn nghe lời”, với lý do cha mẹ làm vậy là vì con, muốn tốt cho con – mà không nhận ra rằng sự áp đặt này khiến con đánh mất dần bản sắc cá nhân.

Trong mắt người lớn, đứa trẻ càng ít cãi lời, càng vâng lời bao nhiêu thì càng được xem là ngoan bấy nhiêu. Nhưng thực tế, những đứa trẻ luôn tuân theo mệnh lệnh từ người khác khi còn nhỏ sẽ dễ tiếp tục lệ thuộc khi trưởng thành. Chúng thiếu khả năng tự đưa ra quyết định, không dám sáng tạo, và thường loay hoay trong việc xác định mình muốn gì. Thậm chí, trẻ dễ trở thành người bị dẫn dắt, thiếu chính kiến và khó chịu trách nhiệm cho chính cuộc đời mình.

Vì vậy, thay vì bắt con nghe theo mọi điều cha mẹ sắp đặt, hãy học cách lắng nghe tiếng nói bên trong của trẻ. Tôn trọng suy nghĩ và cảm xúc của con không chỉ giúp con phát triển cá tính, mà còn giúp trẻ tự tin hơn, trưởng thành hơn và chủ động hơn trong cuộc sống.

Thiếu kỹ năng sống – "khoảng trống" trong cách nuôi dạy con cái của người Việt Nam

Dù ngày nay kỹ năng sống đã bắt đầu được lồng ghép vào chương trình giảng dạy từ cấp mầm non, song với nhiều phụ huynh Việt, đây vẫn là một khái niệm mờ nhạt. Không ít cha mẹ cho rằng dạy kỹ năng sống là việc “phụ”, không cần thiết, hoặc đơn giản là không có thời gian để hướng dẫn con trong cuộc sống thường ngày. Phần lớn vẫn đặt nặng việc học văn hóa, khiến trẻ em phải quay cuồng với lịch học kín mít, từ trường lớp đến học thêm, mà gần như không còn thời gian để nghỉ ngơi, chơi đùa hay học những điều thực tế.

Đây là một điểm yếu lớn trong cách nuôi dạy con cần sớm được thay đổi. Việc trang bị kỹ năng sống không chỉ giúp trẻ thích nghi tốt hơn với môi trường xung quanh, mà còn là tiền đề để trẻ phát triển tư duy độc lập và khả năng giải quyết vấn đề. Thông qua việc học kỹ năng sống, trẻ học được cách phân biệt đúng sai, biết tôn trọng người khác, mạnh dạn bày tỏ ý kiến cá nhân và tự đưa ra quyết định.

Hơn thế nữa, những kỹ năng này còn giúp trẻ biết cách sắp xếp thời gian hợp lý, tự lập trong sinh hoạt, và cân bằng giữa học tập và cuộc sống. Khi được chuẩn bị đầy đủ hành trang về kỹ năng, trẻ sẽ bước vào các cấp học cao hơn với sự tự tin và bản lĩnh, từ đó có nhiều cơ hội để thành công trong tương lai.

Thiếu tôn trọng quan điểm của trẻ

Trong cách nuôi dạy con cái của người việt nam vẫn còn nhiều bậc phụ huynh cho rằng "trẻ con thì biết gì", khiến họ không coi trọng ý kiến của con cái. Khi trẻ bày tỏ suy nghĩ, thay vì lắng nghe, cha mẹ thường gạt bỏ và cho rằng đó chỉ là lời nói ngây ngô. Một số người còn không ngần ngại mắng mỏ, thậm chí hành xử thô bạo với con khi trẻ mắc lỗi, đặc biệt là khi có sự hiện diện của người khác.

Điều này cho thấy một sự thiếu tôn trọng quyền của trẻ em trong gia đình. Cha mẹ cần hiểu rằng, thay vì chỉ trích hoặc đả kích, trẻ cần được giúp đỡ để nhận thức được sai lầm và học cách sửa chữa. Cách tiếp cận này sẽ giúp trẻ cảm thấy được tôn trọng và có thể tự tin bảo vệ quan điểm của mình. Nếu không, trẻ sẽ dễ dàng trở nên rụt rè, thiếu tự tin và có thể phát triển thành những cá nhân khép kín, không dám thể hiện bản thân trong tương lai.

So sánh con mình với con người khác

Một trong những thói quen phổ biến trong cách nuôi dạy con của nhiều gia đình Việt là thường xuyên so sánh con mình với người khác khi không hài lòng về kết quả học tập hay hành vi của con. Thay vì tìm cách khuyến khích, động viên và giúp con cải thiện, nhiều phụ huynh lại đưa ra những lời so sánh tiêu cực, chẳng hạn như “Tại sao mẹ lại có đứa con học dốt như vậy, đáng ra phải giống thằng A”, “Bạn B học giỏi quá, sao con học mãi mà không tiến bộ”, “Con xấu quá, không giống cô C”…

Cha mẹ quên rằng mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt với những khả năng, sở thích và tiềm năng khác nhau. Việc bắt con phải giỏi tất cả mọi thứ, không biết chia sẻ hay lắng nghe, chỉ khiến con cảm thấy thiếu tự tin, căng thẳng và áp lực. Sự so sánh này có thể làm tổn thương tinh thần trẻ, ảnh hưởng đến tính cách và sự phát triển của trẻ. Khi trưởng thành, những đứa trẻ lớn lên dưới áp lực như vậy thường cảm thấy bất an, thiếu lòng tự trọng và tự ti, không dám đứng vững trước thử thách.

Chiều chuộng con một cách mù quáng

Một thói quen nuôi dạy con phổ biến trong nhiều gia đình Việt là chiều chuộng con một cách mù quáng. Nhiều bậc phụ huynh cho rằng đó là biểu hiện của tình yêu thương vô điều kiện, nhưng thực tế, hành động này lại vô tình dung túng cho con cái. Kết quả là trẻ em ngày càng có yêu cầu quá mức và trở nên khó bảo, không chịu nghe theo lời khuyên hay sự nhắc nhở của người lớn.

Việc nuông chiều quá mức khiến trẻ không thể tự lập, sống phụ thuộc vào cha mẹ. Khi trưởng thành, trẻ có thể thiếu kinh nghiệm sống và dễ bị cuốn vào con đường sai trái hoặc những tệ nạn xã hội. Hơn nữa, trẻ có thể trở thành người thiếu trách nhiệm, ích kỷ, chỉ biết lợi dụng những người xung quanh để phục vụ cho bản thân.

Dọa dẫm – Cách nuôi dạy con cái của người Việt Nam

Nhiều phụ huynh Việt Nam có thói quen sử dụng lời dọa dẫm khi con mắc lỗi, và khi thấy trẻ hoảng sợ, họ cảm thấy đó là cách giáo dục thành công. Ví dụ như: “Con không ăn, mẹ sẽ nhốt con vào phòng tối”, “Nếu con không nín khóc, cảnh sát sẽ bắt con”, “Nếu con không uống thuốc, bác sĩ sẽ tiêm đau”…

Tuy nhiên, các chuyên gia tâm lý không khuyến khích phương pháp này. Khi trẻ sợ hãi, chúng không thể suy nghĩ rõ ràng về hành vi của mình mà chỉ tập trung vào nỗi lo về những điều mà cha mẹ dọa nạt. Thói quen xử lý thông tin gây sợ hãi sẽ làm trẻ trở nên lo lắng, hoảng hốt hơn, và não bộ sẽ dễ dàng bị kích thích bởi sự sợ hãi.

Dù nền giáo dục Việt Nam đã có nhiều thay đổi tích cực, áp dụng các phương pháp hiện đại và tư tưởng nhân văn, nhưng những quan niệm nuôi dạy trẻ truyền thống, tồn tại hàng nghìn năm, vẫn còn tồn tại những hạn chế. Các phương pháp giáo dục này ngày nay trở nên lỗi thời và không còn phù hợp, và các bậc phụ huynh cần phải thay đổi cách dạy con sớm.

Mỗi cha mẹ đều mong muốn con cái trưởng thành, thành công và hạnh phúc trong tương lai. Phương pháp giáo dục từ khi trẻ còn nhỏ đóng vai trò then chốt trong việc hình thành nhân cách của trẻ. Nếu áp dụng những phương pháp giáo dục tiêu cực và không hiệu quả, sẽ gây ảnh hưởng xấu đến tâm lý và sự phát triển của trẻ.

Việc lựa chọn phương pháp giáo dục là tùy thuộc vào mỗi bậc phụ huynh, nhưng việc nuôi dạy con bằng tình yêu thương, tôn trọng cảm xúc và nhu cầu của trẻ, khuyến khích sự phát triển cá nhân và tự tin, mới là điều quan trọng. Cha mẹ cần trở thành những người nuôi dạy văn minh, khoa học, nuôi dưỡng trẻ trong môi trường yêu thương và hỗ trợ.

Bắt chước cách làm của người khác

Không ít bậc cha mẹ ở Việt Nam chọn cách nuôi dạy con bằng cách nhìn sang người khác. Họ thường bị tác động mạnh bởi lời bàn tán xung quanh hay những chuẩn mực được xã hội gán ghép, kiểu như: “Nuôi con kiểu gì mà trông còi cọc thế?”, “Phải cho con học thêm thì mới theo kịp bạn bè chứ”, hay “Chị A cho con uống sữa công thức nên bé lanh lợi lắm”… Những quan điểm này vô tình đẩy cha mẹ vào áp lực so sánh, khiến việc dạy con trở nên lệch hướng và thiếu tính cá nhân hóa, gây tác động tiêu cực đến sự phát triển tự nhiên của trẻ.

Bỏ quên việc dạy trẻ tôn trọng quy tắc và hành xử có văn hóa

Nhiều hành vi thiếu văn minh như xả rác nơi công cộng, chen lấn không xếp hàng hay thiếu ý thức giữ gìn vệ sinh chung vẫn xuất hiện khá phổ biến trong đời sống hằng ngày. Những biểu hiện này phản ánh thực trạng rằng một bộ phận không nhỏ trẻ em chưa được hướng dẫn đúng cách về việc tuân thủ luật lệ và hành xử có trách nhiệm nơi công cộng. Trách nhiệm này không chỉ thuộc về nhà trường mà còn bắt nguồn từ chính gia đình – nơi đầu tiên hình thành nhân cách cho trẻ.

Dù các phương pháp giáo dục hiện đại và tư duy nhân văn đã dần len lỏi vào cách nuôi dạy con ở Việt Nam, nhưng không thể phủ nhận rằng những thói quen cũ, thiếu cập nhật vẫn đang hiện hữu trong cuộc sống thường ngày. Những biểu hiện tiêu cực ấy không chỉ ảnh hưởng đến nhận thức của trẻ mà còn cản trở quá trình hòa nhập với nền văn minh toàn cầu.

Hy vọng rằng ngày càng nhiều bậc phụ huynh chủ động thay đổi tư duy giáo dục, áp dụng cách dạy con tiến bộ hơn, chú trọng vào việc hình thành nếp sống văn minh, ý thức cộng đồng và trách nhiệm công dân cho con trẻ. Đó chính là bước đi cần thiết để xây dựng một thế hệ trẻ tự tin, văn hóa và sẵn sàng hội nhập quốc tế.

Nuôi con theo dư luận – Cha mẹ dễ đánh mất chính mình

Nhiều cha mẹ Việt dễ bị ảnh hưởng bởi lời người khác khi nuôi con. Những câu như “Sao con gầy vậy?”, “Không học thêm sau này học kém đấy”, hay “Phải uống sữa này mới tốt”… khiến nhiều người lo lắng và làm theo dù chưa chắc phù hợp với con mình.

Việc chạy theo dư luận khiến cha mẹ không còn lắng nghe con, mà chỉ cố làm vừa lòng người khác. Mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt, nên không thể áp dụng cách nuôi dạy giống nhau cho tất cả.

Cha mẹ cần tin vào sự thấu hiểu và tình yêu dành cho con. Nuôi dạy con nên xuất phát từ nhu cầu thực sự của trẻ, không phải từ áp lực xã hội.

Tóm lại, cách nuôi dạy con cái của người Việt Nam đang từng bước chuyển mình để thích nghi với thời đại mới. Cha mẹ hiện đại cần biết chọn lọc, giữ lại những giá trị truyền thống tốt đẹp và đồng thời tiếp thu những phương pháp giáo dục tiến bộ, nhân văn hơn. Chúc bạn luôn vững vàng, yêu thương và sáng suốt trên hành trình đồng hành cùng con khôn lớn, trở thành những công dân có ích cho gia đình và xã hội.

Đăng bởi: